၃၂ ေကာ႒ာသ

ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ ဧဝေမဝေခါ-ဤအတူလွ်င္။ ဘိကၡဳ-ရဟန္းသည္။ ပ။ ဣမေမဝ ကာယံ-ဤ႐ူပကာယ ခႏၶာကိုယ္ကိုသာလွ်င္။ ပစၥေဝကၡတိ-ဆင္ျခင္၏။
ဣမသႎၼ ကာေယ-ဤတစ္လံမွ်ေလာက္ေသာ ႐ူပကာယ ခႏၶာကိုယ္၌ –

(၁) ေကသာ – ႏွစ္ကုေဋ ငါးသန္းေသာ ဆံတို႔လည္းေကာင္း။

(၂) ေလာမာ – ကိုးသိန္းကိုးေသာင္းေသာ အေမြးတို႔လည္းေကာင္း။

(၃) နခါ – ငါးၾကင္းေၾကးသဖြယ္ ႏွစ္ဆယ္ေသာ လက္သည္း ေျခသည္းတို႔လည္းေကာင္း။

(၄) ဒႏၲာ – သံုးဆယ့္ႏွစ္ေခ်ာင္းေသာ သြားတို႔လည္းေကာင္း။

(၅) တေစာ – တစ္ကိုယ္လံုးကို ခြာ၍ လံုးသည္ရွိေသာ္ ဆီးေစ့ခန္႔မွ်ရွိေသာ အထူးထူးေသာ အဆင္းရွိေသာ ပါးေသာ အေပၚေရ၊ အဆင္းျဖဴေသာ ထူေသာ အတြင္းေရလည္းေကာင္း။

(၆) မံသံ – တိုက္နံရံကို လိမ္းက်ံေသာ ေျမစိုင္ကဲ့သို႔ အ႐ိုးကို လိမ္းက်ံေသာ ကိုးရာေသာ အသားလည္းေကာင္း။

(၇) ႏွာ႐ု – နံရံကို ဖြဲ႕ေသာ ႀကိမ္ႏြယ္ကဲ့သို႔ အ႐ိုးကိုဖြဲ႕ေသာ ကိုးရာေသာ အေၾကာ၊ အရသာကို ေဆာင္ေသာ ခုနစ္ေထာင္ေသာ အေၾကာလည္းေကာင္း။

(၈) အ႒ိ – သံုးရာေသာ အ႐ိုးလည္းေကာင္း။

 

(၉) အ႒ိမိၪၨံ – က်က္စြာေပါင္း၍ ဝါးက်ည္၌ ထည့္အပ္ေသာ ႀကိမ္ၫြန္႔ႏွင့္ သ႑ာန္တူေသာ ျဖဴေသာ အဆင္းရွိေသာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီလည္းေကာင္း။

(၁၀) ဝကၠံ – ေရမ်ိဳမွ ဆက္ေသာ အေၾကာ၏အဆံုး ႏွလံုးသားကို ျခံရံ၍ တည္လ်က္ သရက္သီးပြတ္ႏွင့္ သ႑ာန္တူေသာ စဥ္းငယ္နီေသာ အဆင္းရွိေသာ အသားစိုင္ႏွစ္ခုဟု ဆိုအပ္ေသာ အညိႇဳ႕လည္းေကာင္း။

(၁၁) ဟဒယံ – သားျမတ္ႏွစ္ခုအလယ္၊ ကိုယ္အတြင္း ရင္အခ်ိဳင့္ အညိႇဳ႕ႏွစ္ခုအၾကား၌ တြဲလ်ား ဦးေစာက္တည္ေသာ ပညာရွိအား စဥ္းငယ္ပြင့္ေသာ၊ ပညာမဲ့အား ငံုေသာ၊ အေပၚဖတ္ကို ခြာ၍ ပစ္အပ္ေသာ ပဒုမၼာၾကာငံုတမွ် အပကား ေျပျပစ္သန္႔ရွင္း၊ အတြင္းကား သပြတ္ခါးအူသဖြယ္ အလယ္၌ ပုန္းညက္ေစ့ဆန္ေလာက္ေသာ တြင္း၌။
“စ႐ိုက္ႏွင့္အညီ၊ နီျမန္း-ရာဂ၊ ေဒါသ-မည္းျငား၊ သားေဆးရည္-ေမာဟ၊ တကၠ-ပဲျပဳတ္ရည္၊ ဝါသည္-သဒၶါ၊ ပညာ-ၿပိဳးျပက္၊ ေဇာတမ်က္သြင္၊ အေရာင္ထင္ေသာ” မေနာဓာတ္, မေနာဝိညာဏဓာတ္, စိတ္, ေစတသိက္တို႔၏ မွီရာ ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္တည္းဟူေသာ တလက္ဖက္မွ်ေလာက္ေသာ ႏွလံုးေသြးရွိေသာ ႏွလံုးသားလည္းေကာင္း။

(၁၂) ယကနံ – သားျမတ္ႏွစ္ခုတို႔၏ အလယ္၌ လက္ယာနံပါးကို မွီလ်က္ ကသစ္႐ြက္ႏွင့္ သ႑ာန္တူေသာ ေဖ်ာ့ေတာ့ေတာ့ နီေသာ အဆင္းရွိေသာ ပညာရွိအား ငယ္သည္ျဖစ္၍ ႏွစ္ခု သံုးခု၊ ပညာမဲ့အား ႀကီးသည္ျဖစ္၍ တစ္ခုတည္းေသာ အသည္းလည္းေကာင္း။

(၁၃) ကိေလာမကံ – ျဖဴေသာအဆင္းရွိေသာ အသားတရစ္ကို ရစ္ေသာ အဝတ္ကဲ့သို႔ အညႇိဳ႕, ႏွလံုးကို ဖံုး၍ တည္ေသာ အေျမႇး၊ ကိုယ္အလံုး၌ အေရ၏ ေအာက္မွ တည္ေသာ အေျမႇးအားျဖင့္ ႏွစ္ပါးေသာ အေျမႇးလည္းေကာင္း။

(၁၄) ပိဟကံ – ႏွလံုးသား၏ လက္ဝဲနံပါး၌ မွီလ်က္ လက္ခုနစ္သစ္ခန္႔မွ် ႏြားလွ်ာဖ်ားသ႑ာန္ ညိဳေသာ အဆင္းရွိေသာ ဝမ္းေလွ်ာ သရက္႐ြက္ဟု ဆိုအပ္ေသာ အသားဖ်ဥ္းလည္းေကာင္း။

(၁၅) ပပၹါသံ – အညိႇဳ႕, ႏွလံုးကို ဖံုး၍ တည္လ်က္ မုန္႔ယွက္ျပတ္သ႑ာန္ နီေသာအဆင္းရွိေသာ သံုးဆယ့္ႏွစ္ခုေသာ အသားလႊာတည္းဟူေသာ ကလအုန္းေဆာင္းထပ္ဟု ဆိုအပ္ေသာ အဆုတ္လည္းေကာင္း။

(၁၆) အႏၲံ – ေသြးျပည့္ေသာ က်င္း၌ အေရကို ဆုတ္၍ ထည့္အပ္ေသာ ေႁမြေခြကဲ့သို႔ လည္ေခ်ာင္းမွ ဝစၥမဂ္တိုင္ေအာင္ ကိုယ္တြင္း၌ တည္ေသာ ေယာက်္ားအား သံုးဆယ့္ႏွစ္ေတာင္၊ မိန္းမအား ႏွစ္ဆယ့္ရွစ္ေတာင္ရွိေသာ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ပတ္ ေခြ၍ေနေသာ ျဖဴေသာအဆင္းရွိေသာ အူမလည္းေကာင္း။

(၁၇) အႏၲဂုဏံ – ေျခသုတ္ႀကိဳးဝန္းကို ဖြဲ႕ေသာ ႀကိဳးေသးကဲ့သို႔ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ပတ္ေခြရာ၌ အူမကို ဖြဲ႕ေသာ ေမွာ္ျမစ္အတူ ျဖဴေသာ အူသိမ္လည္းေကာင္း။

(၁၈) ဥဒရိယံ – အစြန္းႏွစ္ဘက္၌ ကိုင္၍ ညႇစ္အပ္ေသာ စိုေသာ ပုဆိုး၏ အလယ္အဖုကဲ့သို႔ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ပတ္ေခြေသာ အူမ၏ အလယ္အဖုဟု ဆိုအပ္ေသာ သံုးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ ပိုးမ်ိဳးတို႔၏ ေနရာ အစာသစ္အိမ္၌ တည္ေသာ ေခြးစားက်င္း၌ ေခြးအန္ဖတ္ကဲ့သို႔ မ်ိဳအပ္ေသာ အစာသစ္လည္းေကာင္း။

(၁၉) ကရီသံ – က်ည္ေထာက္၌ ထည့္အပ္ေသာ ေျမညက္ကဲ့သို႔ အူမ၏အဆံုး အေစာက္ရွစ္သစ္ခန္႔မွ် ရွိေသာ အစာေဟာင္းအိမ္၌ တည္ေသာ အစာသစ္မွ က်က္၍ က်ေသာ အစာေဟာင္းတည္းဟူေသာ က်င္ႀကီးလည္းေကာင္း။

(၂၀) မတၳလုဂႍ – ဗူးအံု၌ ထည့္အပ္ေသာ မုန္႔ညက္စိုင္သ႑ာန္ ေခါင္းခြံတြင္း၌ ခ်ဳပ္ေၾကာင္းေလးခုကို မွီ၍ တည္ေသာ မုန္႔ညက္စိုင္အတူ ျဖဴေသာ ဦးေႏွာက္လည္းေကာင္း။

(၂၁) ပိတၱံ – ေရျပည့္ေသာ သပြတ္ခါးသီးသ႑ာန္ ႏွလံုးအဆုတ္တို႔၏ အလယ္ အသည္းကို မွီ၍ တည္ေသာ ေနာက္က်ဳေသာ သစ္မည္စည္ဆီႏွင့္တူေသာ အအိမ္ျဖင့္ ဖြဲ႕အပ္ေသာ ဗဒၶသည္းေျခ, ဆံ, အေမြး, ေျခသည္းလက္သည္း, သြားတို႔၏ အသားမွ လြတ္ရာ အရပ္ေျခာက္ထပ္ ၾကမ္းတမ္းေသာ အရာကို ထားလ်က္ မုန္႔ယွက္၌ ဆီကဲ့သို႔ တစ္ကိုယ္လံုး ႏွံ႔၍ တည္ေသာ ၫိႈးႏြမ္းေသာ ပန္းအဆင္းရွိေသာ အအိမ္ျဖင့္ မဖြဲ႕အပ္ေသာ အဗဒၶသည္းေျခအားျဖင့္ ႏွစ္ပါးေသာ သည္းေျခလည္းေကာင္း။

(၂၂) ေသမွံ – မစင္တြင္းကို ပိတ္ေသာ ပ်ဥ္ႀကီး တန္စီးတြင္းအထက္ ေျမႇးယွက္ေသာ အျမႇဳပ္လႊာအသြင္ ေရအျပင္ကို လႊမ္းေသာ ေရညႇိပမာ အစာသစ္ကို ပိတ္လ်က္ အူမ၌တည္ေသာ ျဖဴေသာ အဆင္းရွိေသာ တကြမ္းစားမွ်ေလာက္ေသာ သလိပ္လည္းေကာင္း။

(၂၃) ပုေဗၺာ – အေစးရွိေသာ သစ္ပင္၏ ဓားခုတ္ရာ စသည္၌ စုေဝးေသာ အေစးကဲ့သို႔ အမာေပါက္ရာ, ခလုတ္ထိရာ, ဆူးၿငိရာ, မီးလွ်ံသင့္ရာ စသည္တို႔၌ ေသြးပုပ္ စုေဝး၍ ျဖစ္ေသာ ေဖ်ာ့ေတာ့ေသာ အဆင္းရွိေသာ ျပည္လည္းေကာင္း။

(၂၄) ေလာဟိတံ – ၾကည္လင္ေသာ ခ်ိပ္ရည္အဆင္းကဲ့သို႔ ကိုယ္လံုးအႏွံ႔ အေၾကာကို ေလွ်ာက္၍ ေ႐ြ႕လ်ားေသာ တစ္ျပည္သားမွ်ေလာက္ေသာ ေ႐ြ႕လ်ားေသာ ေသြး၊ ပ်စ္ခၽြဲေသာ ခ်ိတ္ရည္အဆင္းကဲ့သို႔ အသည္းတည္ရာ၏ ေအာက္အဖို႔ကို ျပည့္ေစ၍ ႏွလံုး, အညႇိဳ႕, အဆုတ္အထက္ တစက္စက္ ယိုစီးလ်က္ ႏွလံုး, အညိႇဳ႕, အဆုတ္တို႔ကို စြတ္ေစ၍ တည္ေသာ တကြမ္းစားမွ်ေလာက္ေသာ မေ႐ြ႕လ်ားေသာ ေသြးအားျဖင့္ ႏွစ္ပါးေသာ ေသြးလည္းေကာင္း။

(၂၅) ေသေဒါ – ေရမွ ႏုတ္အပ္ေသာ ၾကာ႐ိုးမွ ယိုစီးေသာ ေရကဲ့သို႔ ကိုယ္စိတ္ပူပန္ေသာအခါ အေမြးတြင္းတို႔မွ ယိုစီးေသာ ဆီၾကည္အဆင္းရွိေသာ အာေပါဓာတ္တည္းဟူေသာ ေခၽြးလည္းေကာင္း။

(၂၆) ေမေဒါ – ဆူသသူအား တစ္ကိုယ္လံုး၊ ၾကံဳသသူအား ျမင္းေခါင္းသား စသည္၌ တည္ေသာ နႏြင္းဆိုးေသာ ပုဆိုးကဲ့သို႔ ဝါေသာ အဆင္းရွိေသာ အဆီခဲလည္းေကာင္း။

(၂၇) အႆု – ငိုေႂကြးျမည္တမ္း ရယ္ပန္းႀကီးေသာအခါ မေလ်ာက္ပတ္ေသာ ဥတုအာဟာရမ်ိဳး၊ မီးခိုး ေျမမႈန္႔ထိပါးေသာအခါ စသည္တို႔၌ မ်က္စိမွ ယိုစီးေသာ ဆီၾကည္အဆင္းရွိေသာ အာေပါဓာတ္တည္းဟူေသာ မ်က္ရည္လည္းေကာင္း။

(၂၈) ဝသာ – ထမင္းခ်ိဳး၌ သြန္းေလာင္းေသာ ဆီကဲ့သို႔ မီးပူေသာအခါ စသည္တို႔၌ မ်ားေသာအားျဖင့္ လက္ဖမိုး, လက္ဖဝါး, ေျခဖမိုး, ေျခဖဝါး, ႏႈတ္သီးဖ်ား, နဖူးျပင္, ပခံုးစြန္း၌ တည္ေသာ အုန္းဆီအဆင္းႏွင့္တူေသာ ဆီၾကည္လည္းေကာင္း။

(၂၉) ေခေဠာ – ခ်ဥ္သီးစသည္ကို ျမင္ေသာအခါ လက္ယက္တြင္းမွ ထြက္ေသာ လက္ယက္ေရကဲ့သို႔ ပါးေစာင္ႏွစ္ဘက္မွ သက္၍ လွ်ာ၌ တည္ေသာ လွ်ာဖ်ား၌ က်ဲေသာ၊ လွ်ာရင္း၌ ခၽြဲေသာ၊ အျမႇဳပ္ႏွင့္ေရာေသာ အာေပါဓာတ္တည္းဟူေသာ တံေတြးလည္းေကာင္း။

(၃၀) သိဃၤာဏိကာ – ငိုေႂကြးျမည္တမ္းျခင္း၊ မေလ်ာက္ပတ္ေသာ ဥတု အာဟာရ၏ အစြမ္းျဖင့္ ဓာတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ႏုေသာထန္းသီးဆန္ႏွင့္တူေသာ ဦးေႏွာက္မွ ယိုစီးေသာ အာေပါဓာတ္တည္းဟူေသာ ႏွပ္လည္းေကာင္း။

(၃၁) လသိကာ – ဝင္႐ိုးကို နယ္ဆီသုတ္သကဲ့သို႔ တစ္ရာ့ရွစ္ဆယ္ေသာ အ႐ိုးဆက္တို႔၏ အၾကားဝယ္ နယ္ဆီကိစၥကို ၿပီးေစ၍ တည္ေသာ မဟာေလွကားေစးႏွင့္တူေသာ ပ်စ္ခၽြဲေသာ အေစးလည္းေကာင္း။

(၃၂) မုတၱံ – တန္းတြင္း၌ ေမွာက္ခံုပစ္အပ္ေသာ အဝက်ဥ္းေသာ အိုးတြင္း၌ ဝင္ေသာ တန္စီးေရကဲ့သို႔ စည္ေပါင္းတြင္း၌တည္ေသာ ပဲႀကီးျပာရည္အဆင္းရွိေသာ က်င္ငယ္လည္းေကာင္း။

ဣတိ-ဤသို႔။ ဣေမ ဒြတၱႎသာကာရာ-ဤသံုးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ အျခင္းအရာအစံုတို႔သည္ –

(က) ဝဏၰေတာပိ – အဆင္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း။
(ခ) သဏၭာနေတာပိ – လံုးလံုးေလ်ာင္းေလ်ာင္း ေပါင္း၍ တည္ဟန္ သဏၭာန္အားျဖင့္လည္းေကာင္း။
(ဂ) ဂႏၶေတာပိ – ညႇီနံေညႇာ္ေလာင္း မေကာင္းေသာ ရနံ႔အားျဖင့္လည္းေကာင္း။
(ဃ) အာသယေတာပိ – ျဖစ္ရာအေၾကာင္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း။
(င) ၾသကာသေတာပိ – တည္ရာအရပ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း။
(စ) အသုစိဘာေဝန – မစင္ၾကယ္သည္၏အျဖစ္ျဖင့္။
(ဆ) ေဇဂုစၧိဘာေဝန – စက္ဆုတ္ဖြယ္၏အျဖစ္ျဖင့္။
(ဇ) ပဋိကူလဘာေဝန – ႐ြံရွာဖြယ္၏အျဖစ္ျဖင့္။
(စ်) ဒုဂၢႏၶဘာေဝန – ညီႇနံေညႇာ္ေလာင္း မေကာင္းေသာ ရနံ႔၏အျဖစ္ျဖင့္။
(ည) အသုဘဘာေဝန – မတင့္တယ္သည္၏အျဖစ္ျဖင့္။
ပညာယမာနာ-ထင္ကုန္လ်က္။
အတၳိ-ရွိကုန္၏။
ဣတိ-ဤသို႔။
ပစၥေဝကၡတိ-ဆင္ျခင္၏။
(ဋ) ဣတိ-ဤသို႔။
အဇၥ်တၱံ ဝါ – မိမိသႏၲာန္၌လည္း။
ကာေယ – ဆံ, အေမြးစေသာ အေပါင္းအစု၌။
ကာယာႏုပႆီ – ဆံ, အေမြး စေသာ အေပါင္းအစုကို အဖန္တလဲလဲ ႐ႈသည္ျဖစ္၍။
ဝိဟရတိ – ေန၏။
ပ။
ဘိကၡေဝ – ရဟန္းတို႔။
ဧဝမၸိေခါ – ဤသို႔လည္း။
ဘိကၡဳ – ရဟန္းသည္။
ကာေယ – ႐ူပကာယ၌။
ကာယာႏုပႆီ – ႐ူပကာယကို အဖန္တလဲလဲ ႐ႈသည္ျဖစ္၍။
ဝိဟရတိ – ေန၏။

Ref: http://lokachantha.mahasiusa.org/?p=1977

Ref: http://32parts.com/urine.html#content

ၾသဝါဒပါတိေမာက္ ဆိုသည္မွာ – အရွင္ဇဝန (ကုန္းေဇာင္း)

ျမတ္စြာဘုရားရွင္က တပည့္သာဝက သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းႀကီး အဓြန္႔ရွည္စြာ တည္တန္႔ခိုင္ ၿမဲေစရန္ အတြက္လည္းေကာင္း၊ သံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္တို႔ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ သီတင္းသုံးေနထိုင္ ႏိုင္ေစျခင္းငွါလည္းေကာင္း ဝိနည္းစည္းကမ္းခ်က္မ်ားျဖင့္ ဆုံးမၾသဝါဒေပးေတာ္မူပါသည္။ ထိုအဆုံးအမ ၾသဝါဒ မ်ားကို ပါတိေမာက္ ဟုေခၚပါသည္။

ပါတိေမာက္သည္ (က)ၾသဝါဒပါတိေမာက္၊ (ခ)အာဏာပါတိေမာက္-ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္က ဝါေတာ္(၂ဝ)အတြင္း ဝိနည္းစည္းကမ္းခ်က္မ်ား မပညတ္ေသးခင္ ကာလအတြင္းမွာ ၾသဝါဒပါတိ ေမာက္ျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ား ကို သြန္သင္ဆုံးမၾသဝါဒေပးေတာ္မူပါသည္။

အရွင္သာရိပုတၱရာ ႏွင့္ ရွင္ေမာဂၢလာန္ မေထရ္ျမတ္ႀကီးမ်ား ရဟႏၱာျဖစ္ ေတာ္မူၿပီးေသာ အခ်ိန္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ထိုသာဝကႀကီးမ်ားအား လက္ယာရံ၊ လက္ဝဲရံအႀကီးျမတ္ဆုံး သာဝက ႀကီးမ်ားအျဖစ္ တာဝန္ေပးေတာ္မူပါသည္။ ထိုသာဝကသႏၷိပါတ (တပည့္ေပါင္းစုံညီ) အစည္း အေဝးႀကီးမွာ ၾသဝါဒပါတိေမာက္ ကို ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ျပေတာ္မူပါသည္။

ပါတိေမာက္ဆိုသည္မွာ ပါတိေမာကၡဆို ပါဠိစကားမွျဖစ္ေပၚလာသည္။ ပါတိေမာကၡဆိုသည္ မွာ ဝိနည္း စည္းကမ္းခ်က္မ်ားကို လုံျခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းသူမ်ားကို အပါယ္အစရွိေသာ ေဘးဒုကၡတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ေစ ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ပါတိေမာကၡ ဟုေခၚပါသည္။

ၾသဝါဒပါတိေမာက္ကို ဘုရားရွင္တို႔ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ျပေတာ္မူၾကပါသည္။ ဘုရားရွင္ပညတ္ေတာ္မူ ေသာ သိကၡာမ်ားကို ျပန္လည္ရြတ္ဆို၍ျပရေသာ အာဏာပါတိေမာက္ကို တပည့္သာဝကမ်ားက ျပၾကပါသည္။ သက္တမ္းအလြန္ရွည္လ်ားေသာကာလ၌ ပြင့္ေတာ္မူေသာဘုရားရွင္တို႔ေခတ္၌ကား လူသားတို႔၌ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟနည္းသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ သိကၡာပုဒ္မ်ား ပညတ္ရန္မလိုေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေခတ္အခါကာလ၌ အာဏာပါတိ ေမာက္ဟူ၍မရွိပါ။ ၾသဝါဒပါတိေမာက္သာလွ်င္ရွိပါသည္။ ထိုၾသဝါဒပါတိေမာက္ကိုလည္း ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သုံးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ (သို႔) ငါးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ သာဝကသႏၷိပါတ (သာဝကေပါင္းစုံညီ) အစည္းအေဝးႀကီးက်င္းပ၍  ျပေတာ္မူပါသည္။

ၾသဝါဒပါတိေမာက္ ပထမဂါထာ

ခႏၱီ ပရမံ တေပါ တိတိကၡာ၊

နိဗၺာနံ ပရမံ ဝဒႏၱိ ဗုဒၶါ။

န ဟိ ပဗၺဇၨိေတာ ပရူပဃာတီ၊

န သမေဏာ ေဟာတိ ပရံ ဝိေဟဌယေႏၱာ။

အဓိပၸါယ္ – (က)အလြန္စြမ္းအားျပည့္ ထက္ျမက္ေသာ သည္းခံျခင္းသည္ ျမတ္ေသာ အက်င့္တည္း။

(ခ)နိဗၺာန္သည္ အျမတ္ဆုံးခ်မ္းသာဟု ဘုရားရွင္တို႔ ေဟာေတာ္မူကုန္၏။

(၈)သူတစ္ပါးကို သတ္ျဖတ္ေသာသူသည္ ရဟန္းမဟုတ္။

(ဃ)သူတစ္ပါးတို႔ကို ညွင္းဆဲႏွိပ္စက္ေသာ သူသည္ ကိေလသာအပူခပ္သိမ္း ၿငိမ္းေအးၿပီး ေသာရဟန္း မဟုတ္။

သည္းခံျခင္းသည္ ျမတ္ေသာအက်င့္

သည္းခံျခင္းဟုဆိုရာ၌ မိမိအေပၚ ဆန္႔ က်င္ တိုက္ခိုက္သူမ်ားကိုလည္း သည္းခံရသည္။ မိမိကိုယ္တြင္း အဇၥ်တၱမွာရွိေနေသာ ကိေလသာ ရန္သူမ်ားကိုလည္း မျဖစ္ေပၚေအာင္ ေအာင့္အည္း သည္းခံရသည္။ ျပင္ပ ဆန္႔က်င္ဘက္ ရန္သူမ်ားကို သည္းခံရာ၌ ကိုယ့္ထက္ အသက္ဂုဏ္ဝါႀကီးသူမ်ားကို ရိုေသသမႈ ကရုဏာ ေမတၱာတရားတို႔ျဖင့္ သည္းခံစိတ္ေမြးရသည္။ မိမိႏွင့္ အဆင့္အတန္းတူသူမ်ားကို မုဒိတာတရားျဖင့္ သည္းခံရ သည္။ ကိုယ့္ေအာက္ နိမ့္က်သူမ်ားကို သနားကရုဏာျဖင့္ သည္းခံရသည္။ ကိုယ့္ကို ဆန္႔က်င္ဘက္လုပ္ၿပီး ရန္ရွာေနၾကသူမ်ားကို “သူတို႔က အခုဘဝမွာသာ ငါ့ကို ရန္ရွာေနၾကတာ။ အရင္ ဘဝသံသရာ အဆက္ဆက္က ငါ့ကို အသက္ေပးၿပီး ေမြးခဲ့တဲ့ မိခင္ဖခင္ေတြလည္း ျဖစ္နိုင္တာပဲ။ ငါ့ေက်းဇူးရွင္ ေတြလည္းျဖစ္နိဳင္တာပဲ” ဟု သူတစ္ပါး ေက်းဇူး တရားကို ၾကံဖန္ေတြးေတာၿပီး သည္းခံစိတ္ေမြးရသည္။

မိမိကိုယ္တြင္းက ကိေလသာရန္ သူမ်ားကို အႏုသယ(တည္ကိန္း)ကိေလသာ အဆင့္မွ ထႂကြ ေသာင္း က်န္းလာေသာ ပရိယု႒ာနကိေလသာ အဆင့္သို႔ မေရာက္ေအာင္ ေအာင့္အည္းသည္းခံရသည္။ ထႂကြေသာင္း က်န္းလာေသာ ကိေလသာအဆင့္မွ ကိုယ္ႏႈတ္တို႔ျဖင့္ လြန္က်ဴးေသာ ပရိယု႒ာန ကိေလသာအဆင့္သို႔ မေရာက္ေအာင္ ေအာင့္အည္းသည္းခံရသည္။ အလိုမရွိအပ္ေသာ မေကာင္းသည့္အနိ႒ာရုံမ်ား ၾကဳံေတြ႔လာ သည့္အခါ တရားရႈမွတ္မႈျဖင့္ သည္းခံရသည္။ သို႔မွသာ သည္းခံျခင္း အစစ္ျဖစ္ေပမည္။

သည္းခံျခင္းသည္ သာသနာေတာ္၏ အႏွစ္သာရမ်ားျဖစ္ေသာ သီလ,သမာဓိ,ပညာ သိကၡာသုံးပါး ျမတ္တရားတို႔၏ အဓိက ပဓာန အေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။ သည္းခံမႈမရွိလွ်င္ သီလ သိကၡာလည္း မျပည့္စုံႏိုင္။ သမာဓိသိကၡာ၊ပညာသိကၡာ တို႔လည္း မျပည့္စုံႏိုင္။

သူတစ္ပါးကို သတ္ခ်င္ေသာ ကိုယ့္ေဒါသ ကိေလသာကို သည္းမခံႏိုင္လွ်င္၎၊ သူတစ္ပါး ပစၥည္းမ်ား ကို မတရားနည္းနဲ႔ အေခ်ာင္လိုခ်င္ေသာစိတ္ကို ထိန္းသိမ္းသည္းခံ မထားႏိုင္လွ်င္၎၊ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မွားယြင္း စြာ လြန္က်ဴးလိုေသာစိတ္ကို ထိန္းသိမ္းသည္းခံမထားနိဳင္လွ်င္၎ ကိုယ့္က်င့္သီလပ်က္စီးပါသည္။ လြန္က်ဴး လိုေသာစိတ္ကို ထိန္းသိမ္းသည္းခံျခင္းျဖင့္သာ သီလျပည့္စုံႏိုင္ပါသည္။ ျဖစ္ေပၚလာေသာ စိတ္ဆႏၵကို သိကၡာျဖင့္ ထိန္းသိမ္းသည္ဟုလည္း ဆိုနိဳင္ပါသည္။

ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တို႔၌ ေပ်ာ္ေမြ႔တတ္ေသာစိတ္ကေလးကို ထိန္းသိမ္းေလ့က်င့္ေပးရေသာ အလုပ္သည္ သမာဓိအလုပ္ျဖစ္သည္။ သမာဓိအလုပ္ဆိုသည္မွာ ေမ်ာက္လိုေဆာ့တတ္ေသာ၊ ေယာက္ယက္ ခတ္ ေျပးလႊားေနတတ္ေသာ စိတ္ကေလးကို ထိန္းရေသာေၾကာင့္ ႀကိမ္ဖန္မ်ား စြာေလ့က်င့္ရသည္။ သည္းခံ စိတ္မရွိသူမ်ား စိတ္မရွည္တတ္သူမ်ား သမာဓိသိကၡာ မျပည့္စုံႏိုင္ပါ။ အရာရာတိုင္း ခ်ဳပ္တည္းသည္းခံမႈျဖင့္သာ သမာဓိ သိကၡာျပည့္စုံေစႏိုင္ပါ၏။

တည္ၾကည္ၿငိမ္သက္ေသာ သမာဓိႏွင့္ ျပည့္စုံမွသာ ရုပ္နာမ္တို႔၏ ျဖစ္မႈပ်က္မႈ သဘာဝ အမွန္တရားကို ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကန္ေရျပင္ ၾကည္လင္ၿငိမ္သက္ေနမွ ကန္ထဲက ငါးလိပ္ ေက်ာက္ခဲစသည္မ်ားကို ျမင္ရသကဲ့သို႔ပင္။ ရုပ္နာမ္တရားတို႔၏ ျဖစ္မႈပ်က္မႈမ်ားကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ရႈမွတ္ ဆင္ျခင္ျခင္းျဖင့္ ဝိပႆနာဉာဏ္စဥ္မ်ား အဆင့္ဆင့္တက္လာပါမည္။ အဆင့္အျမင့္ဆုံး မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္ မ်ားသို႔ ဆိုက္ေရာက္လာပါမည္။ ထိုသို႔ မဂ္ဉာဏ္ဖိုလ္ ဉာဏ္မ်ားသို႔ ဆိုက္ေရာက္လာျခင္းသည္ သည္းခံ ျခင္းတရားေၾကာင့္ပင္မဟုတ္ပါေလာ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္က သည္းခံျခင္းသည္ ျမတ္ေသာအက်င့္ တည္း-ဟု ေဟာေတာ္မူပါသည္။

နိဗၺာန္သည္ အျမတ္ဆုံးခ်မ္းသာ

လူ႔ခ်မ္းသာ နတ္ခ်မ္းသာ ျဗာဟၼာ့ခ်မ္းသာတို႔သည္ မည္မွ်ပင္ ခ်မ္းသာသည္ျဖစ္ေစ ခ်မ္းသာစစ္ ခ်မ္းသာမွန္မဟုတ္။ အိုနာေသဆင္းရဲဒုကၡတို႔ႏွင့္ အၿမဲတမ္း ရစ္ပတ္ေႏွာင္ဖြဲ႔ေနေသာေၾကာင့္ပင္။ မတည္မၿမဲ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲတတ္ေသာ သေဘာလည္းရွိပါသည္။ ယေန႔သူေ႒းျဖစ္ေသာ္လည္း ေနာက္တစ္ေန႔ ေခြးျဖစ္ခ်င္လည္းျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။ အဆင့္အျမင့္ဆုံး ျဗဟၼာဘဝကေန အဆင့္အနိမ့္ဆုံး အပါယ္ဘုံသို႔လည္း ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ (တိုက္ရိုက္ေရာက္ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္၊ ျဗဟၼာ့ ျပည္ကေန လူ႔ျပည္၊ လူ႔ျပည္ကေန အပါယ္ဘုံသို႔)။ နိဗၺာန္မေရာက္ေသးသမွ် အိုနာေသဒုကၡတို႔မွ မလြတ္သကဲ့သို႔ အပါယ္ေဘး၊ ကပ္ႀကီးသုံးပါးေဘး၊ ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါးေဘးမွလည္း စိတ္မခ်ရေသးပါ။ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ရရွိမွသာလွ်င္ ဆင္းရဲဒုကၡ အေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက နိဗၺာန္ခ်မ္းသာသည္သာ အျမတ္ဆုံးဟု ေဟာေတာ္မူပါသည္။

သူတစ္ပါး အသက္ကို သတ္ျဖတ္ေသာသူသည္ ရဟန္းမဟုတ္

သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္ျဖတ္ျခင္းအမႈသည္ သူေတာ္ေကာင္းတရား က်င့္ၾကံပြားမ်ားၾက ကုန္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ လုံးဝမအပ္စပ္ေသာ အမႈပင္ျဖစ္ပါသည္။ “ကိုယ္တိုင္,တိုက္တြန္း,ခ်ီးမြမ္း စိတ္တူ”ဆိုသည့္ အတိုင္း ကိုယ္တိုင္လည္း မသတ္ရပါ။ သူတစ္ပါးကိုလည္း မသတ္ခိုင္းရပါ။ သူတစ္ပါး သတ္ေနသည္ကိုလည္း မခ်ီးက်ဴးရပါ။ သူတစ္ပါးတို႔ သတ္ျဖတ္ေနသည္ကိုလည္း သေဘာမတူရပါ။ သူတစ္ပါး အသက္ကို သတ္ျဖတ္ ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဘုရားရွင္က ဝိနည္းပါဠိေတာ္မ်ား၌ အက်ယ္တဝင့္ အဆင့္ဆင့္မိန္႔ၾကားထားပါသည္။

သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္ျဖတ္ေနသမွ် သီလမျပည့္စုံ။ သီလမျပည့္စုံလွ်င္ သမာဓိမရ။ သမာဓိမရ လွ်င္ ဝိပႆနာဉာဏ္ျဖင့္ မဂ္ဉာဏ္သို႔ မဆိုက္ေရာက္ႏိုင္။ မဂ္ဉာဏ္မရလွ်င္ နိဗၺာန္ကို မရႏိုင္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက ၾသဝါဒပါတိေမာက္ကို မိန္႔ၾကားစဥ္မွာပင္ သူတစ္ပါးအသက္ကို မသတ္ဖို႔ရန္ အက်ဥ္းဆုံး နည္းျဖင့္ ဆုံးမေတာ္မူပါ သည္။

သူတစ္ပါးကို ညွင္းဆဲသူသည္ သမဏမဟုတ္

သမဏ (ရဟန္း) ဆိုသည္မွာ ကိေလသာတို႔မွ ၿငိမ္းေအးၿပီးသူ ၿငိမ္းေအးေအာင္ က်င့္ေဆာင္ေနသူ မ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။ သူတစ္ပါး ကိုညႇင္းဆဲသည္ဆိုရာ၌ သူတစ္ပါး ထိခိုက္နစ္နာေအာင္၊ ဒဏ္ရာအနာတရ ျဖစ္ေအာင္ ညႇင္းဆဲျခင္းကိုသာ ဆိုလိုသည္မဟုတ္ပါ။ သူတစ္ပါး စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ ကိုယ္အမူအရာ ႏႈတ္အမူ အရာတို႔ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနသည္ကိုလည္း ညွင္းဆဲသည္ဟု ဆိုလိုပါသည္။ ပညာရွိနည္းျဖင့္ သူတစ္ပါး စိတ္ဓာတ္က်ေအာင္၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေအာင္ အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းကိုလည္း ညႇင္းဆဲသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ရဟန္းဆိုသည္မွာ လူသားေတြထက္ ေမတၱာကရုဏာတရား မ်ားစြာပိုမိုလြန္ကဲ ေနရမည္သာျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေမတၱာကရုဏာ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း ျပဳလုပ္ေနသူသည္ ရဟန္းမဟုတ္ဟု ျမတ္စြာ ဘုရားက မိန္႔ၾကားေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ၾသဝါဒပါတိေမာက္ ဒုတိယဂါထာ

သဗၺပါပႆ အကရဏံ၊

ကုသလႆူပသမၸဒါ။

သစိတၱ ပရိေယာဒါပနံ၊

ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။

အဓိပၸါယ္ – (က)မေကာင္းမႈမွန္သမွ် မျပဳ လုပ္ရ။ (ခ)ေကာင္းမႈမွန္သမွ် ျပည့္စုံေအာင္ ျပဳလုပ္ ရာ၏။ (ဂ)မိမိစိတ္ကို ျဖဴစင္ေအာင္ျပဳလုပ္ရမည္။

မေကာင္းမႈမွန္သမွ် မျပဳလုပ္ရ

မေကာင္းမႈဆိုသည္မွာ ဒုစရိုက္ဆယ္ပါးကို ဆိုလိုရင္းျဖစ္ပါသည္။ ကာယဒုစရိုက္(၃)ပါး၊ ဝစီဒုစရိုက္ (၄)ပါး၊ မေနာဒုစရိုက္ (၃)ပါး အားျဖင့္ ဒုစရိုက္(၁ဝ)ပါးရွိပါသည္။

ကာယဒုစရိုက္သုံးပါး – (၁)သူတစ္ပါး အသက္ကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ (၂)သူတစ္ပါး ပစၥည္းဥစၥာကိုခိုးယူျခင္း၊ (၃)သူတစ္ပါး သားမယားကို ျပစ္မွားက်ဴးလြန္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ဝစီဒုစရိုက္(၄)ပါး – (၁)မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာေျပာဆိုျခင္း၊ (၂)သူတစ္ပါးတို႔၏ ခ်စ္ခင္မႈပ်က္စီးေစရန္ ေသြးထိုးကုန္းတိုက္စကားဆိုျခင္း၊ (၃)ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာေသာ စကားကိုေျပာဆိုျခင္း၊ (၄)အက်ိဳးမဲ့ေသာ စကား ကိုေျပာဆိုျခင္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။

မေနာဒုစရိုက္(၃)ပါး – သူတစ္ပါး ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို ကိုယ့္ပစၥည္းဥစၥာျဖစ္လွ်င္ေကာင္းေလစြာ့-ဟု သူ တစ္ပါးပစၥည္းဥစၥာကို မတရားၾကံစည္ျခင္း၊ (၂)သူတစ္ပါးေတြ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေစရန္ မေကာင္းၾကံျခင္း၊ (၃)မွားယြင္းေသာ အယူဝါဒကို စြဲယူျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ယင္းဒုစရိုက္မ်ားကို က်ဴးလြန္ပါက လက္ရွိဘဝမွာပင္ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္ခံရျခင္း၊ သူတစ္ပါးတို႔ ကိုယ့္ အေပၚ အထင္ေသးၿပီး စြပ္စြဲပုတ္ခတ္သည္ကို ခံရျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ခြင့္မလႊတ္နိဳင္ေလာက္ေအာင္ စိတ္ဆင္း ရဲျခင္း၊ ေသသည့္အခါမွာ စိတ္ဆင္းဆင္းရဲရဲ ပူပင္ေသာကမ်ားႏွင့္ ေသရသည့္အတြက္ ငရဲသို႔ေရာက္ရ ျခင္းဆိုသည့္ မေကာင္းက်ိဳးမ်ားကို ခံစားရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက လူသားအားလုံးအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာျဖစ္ေစရန္ မေကာင္းမႈမွန္သမွ် မျပဳလုပ္ၾကရန္ မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါသည္။

ေကာင္းမႈမွန္သမွ် ျပည့္စုံေအာင္ျပဳလုပ္ရာ၏

ေကာင္းမႈကုသိုလ္-ဟုဆိုရာတြင္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါသည္။ ေကာင္းမႈတစ္ခု ေန႔စဥ္ျပဳ-ဆိုသည့္စကားအတိုင္း မိမိတို႔အဆင္ေျပေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို အခ်ိန္ရယင္ ရသလို ႀကိဳးစားျပဳလုပ္ ေပးရပါလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ဘဝသည္ သံသရာတစ္ေလွ်ာက္လုံး အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ္တရားတည္းဟူေသာ အကုသိုလ္မ်ားႏွင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ၾကရပါသည္။ ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေသာအခ်ိန္ အကုသိုလ္ စိတ္ျဖစ္ေသာအခ်ိန္မ်ားကို ခ်ိန္ထိုးၾကည့္လွ်င္ အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေသာအခ်ိန္ကသာ အဆမတန္ မ်ားျပားေနသည္ကို ေတြ႔ၾကရ၏။

လူတိုင္းက ေဆးကိုမေသာက္ခ်င္ၾကပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ေရာဂါေပ်ာက္ေစရန္ ေဆးကို ေသာက္ၾကရ ပါ၏။ ထို႔အတူပင္ ေဆးႏွင့္တူေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို မျပဳလုပ္ခ်င္ေသာ္လည္း ဇြဲတင္း၍ ျပဳလုပ္ၾကရ ပါသည္။ ျပဳရင္းျပဳရင္းႏွင့္ပင္ စိတ္အားထက္သန္လာပါသည္။ အကုသိုလ္မွာသာ ေပ်ာ္တတ္ေသာ မိမိ၏စိတ္ကို ျပဳျပင္ဆုံးမ၍ ကုသိုလ္လမ္းေၾကာင္းေပၚသို႔ တင္ေပးၾကရပါသည္။

ကုသုိလ္တရားဟူသည္ အျပစ္မရွိျခင္း၊ ခ်မ္းသာေသာအက်ိဳးကိုေပးျခင္း သေဘာရွိ၏။ အကုသိုလ္ သည္ကား အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္ျခင္း၊ ဆင္းရဲေသာ အက်ိဳးကိုေပးျခင္းသေဘာရွိ၏။ ကုသိုလ္တရားသည္ ေကာင္းရာသုဂတိသို႔ တင္ေပးတတ္၏။ အကုသိုလ္တရားကေတာ့ မေကာင္းေသာ ဒုဂၢတိအပါယ္ဘုံသို႔ ဆြဲခ် တတ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မွန္သမွ် ျပဳလုပ္ၾကရန္ မိန္႔ၾကားေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္သည္ ပါရမီ(၁ဝ)ပါး၊ ပုညကိရိယာဝတၳဳ(၁ဝ)ပါး၊ သုစရိုက္ (၁ဝ) ပါးဟူ၍ သုံးမ်ိဳးရွိပါသည္။

ပါရမီ(၁ဝ)ပါး – (၁)ဒါနပါရမီ – အလွဴေပးျခင္း၊ (၂)သီလပါရမီ – ကိုယ္က်င့္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ (၃)ေနကၡမၼပါရမီ – ေတာထြက္ျခင္း (ဝါ)စည္းစိမ္ ဥစၥာစသည္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံျခင္း၊ (၄)ပညာပါရမီ – အသိအလိမၼာဉာဏ္ပညာျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳး ဓမၼေကာင္းက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၅)ဝီရိယပါရမီ – ႀကီးမားရဲရင့္ေသာ ဇြဲလုံ႔လျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳး ဓမၼေကာင္းက်ိဳးကို  ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၆)ခႏၱီပါရမီ – သည္းခံျခင္းျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳး ဓမၼေကာင္းက်ိဳးကိုေဆာင္ရြက္ျခင္း။ (၇)သစၥာပါရမီ – မွန္ကန္ေသာသစၥာ တရားျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳးကိုေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၈)အဓိ႒ာနပါရမီ – ခိုင္ၿမဲေသာ အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ေလာက ေကာင္းက်ိဳး ဓမၼေကာင္းက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၉)ေမတၱာပါရမီ – သတၱဝါအနႏၱအေပၚ၌ အညီအမွ် ခ်စ္ခင္ျခင္းျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၁ဝ)ဥေပကၡာပါရမီ – ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္းစသည္တို႔၌ အညီအမွ်ထားျခင္းျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။

ပုညကိရိယာဝတၳဳဆယ္ပါး – (၁)ဒါန – အလွဴေပး ျခင္း၊ (၂)သီလ – ကိုယ့္က်င့္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ (၃)ဘာဝနာ – သမထဘာဝနာ ဝိပႆနာဘာဝနာ တို႔ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ျခင္း၊ (၄)အပစာယန – ရတနာသုံးပါး ဆရာမိဘ ႀကီးသူတို႔အား ရိုေသေလးစားျခင္း၊ (၅)ေဝယ်ာဝစၥ – အမ်ားေကာင္းက်ိဳးမ်ားကိုေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၆)ပတၱိဒါန – မိမိ၏ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို သတၱဝါတို႔အား အမွ်ေပးေဝျခင္း၊ (၇)ပတၱာႏုေမာဒန – သူတစ္ပါးတို႔ ေပးေဝ ေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို မိမိက သာဓုေခၚျခင္း၊ (၈) ဓမၼႆဝန – တရားေတာ္ကို နာယူမွတ္သားျခင္း၊ (၉)ဓမၼေဒသနာ – တရားေတာ္ကိုေဟာၾကားျခင္း၊ (၁ဝ)ဒိ႒ိဇုကမၼ – မွန္ကန္ေသာ အယူကိုယူျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါ သည္။

သုစရိုက္ဆယ္ပါး – ဒုစရိုက္ဆယ္ပါးကို မျပဳလုပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းသည္ပင္ သုစရိုက္ဆယ္ပါးမည္ပါသည္။ ထိုသီလသည္ ပါရမီဆယ္ပါး၊ ပုညကိရိယာ ဝတၳဳဆယ္ပါး၌လည္း ပါဝင္ၿပီးျဖစ္ပါသည္။

ေဖာ္ျပပါ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ား သည္ အခ်ဳိ႕ေကာင္းမႈကုသိုလ္သည္ကား အမည္သာ ကြဲ ေသာ္လည္း အဓိပၸါယ္တူပါသည္။ ထိုကုသိုလ္ ေကာင္းမႈအားလုံးကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ျပဆိုရ လွ်င္ ဒါန,သီလ,ဘာဝနာ သာလွ်င္ျဖစ္ပါသည္။

မိမိစိတ္ကို ျဖဴစင္ေအာင္ျပဳလုပ္ရမည္

ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တို႔၌သာ ေပ်ာ္ေမြ႔တတ္ေသာ မိမိစိတ္ကေလး အၿမဲတမ္းလို ညစ္ပတ္ ေပက်ံေနတတ္ပါသည္။ ယင္းစိတ္ကေလးကို ဘုရားရွိခိုးျခင္း၊ တရားအားထုတ္ျခင္း၊ တရားနာယူျခင္းစေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳလုပ္ျခင္းဓမၼေရစင္ ျဖင့္ ျဖဴစင္ေအာင္ ေဆးေၾကာသုတ္သင္ရမည္။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳစဥ္ တဒဂၤအခိုက္အတန္႔ေလးမွာပင္ ကိေလသာအညစ္အေၾကး ကင္းေဝးစင္ၾကယ္မႈ၊ စိတ္ထားျဖဴစင္ ေအးခ်မ္း မႈမ်ားကို ခ်က္ခ်င္းေပးစြမ္းႏိုင္ပါသည္။ တရားဓမၼကို အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ အားထုတ္နိဳင္ေလေလ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ စိတ္ထားျဖဴစင္ ေအးခ်မ္းေလေလျဖစ္ပါသည္။ တရားထူး တရားျမတ္ကို ထိုးထြင္းသိျမင္လာ ေသာအခါတြင္ စိတ္ကိုအၿမဲညစ္ပတ္ပူေလာင္ ေအာင္ျပဳလုပ္တတ္ေသာ ကိေလသာမ်ား လုံးဝ ကင္းစင္သြားပါေတာ့သည္။ စိတ္ကေလး ပကတိ အတိုင္း ျဖဴစင္သြားပါေတာ့သည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ မေကာင္းမႈေရွာင္၊ေကာင္းမႈေဆာင္၊ ျဖဴေအာင္စိတ္ကိုထားရပါသနည္း။ မေကာင္းမႈကို ျပဳလုပ္သည့္အတြက္ မိမိတို႔ ဘဝအဆက္ဆက္ သံသရာအဆက္ဆက္ မလိုခ်င္ပဲႏွင့္ ရေနတတ္ေသာ ဆင္းရဲ ဒုကၡမ်ားကို ၾကဳံေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ “လူတစ္ခု ပူမႈရယ္တဲ့ ဆယ္ကုေဋ”ဟု လူတိုင္း ၿငီးတြားေနၾကေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ ေဘးဆိုးကပ္ ဆိုးမွန္သမွ်သည္ မေကာင္းမႈကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုမေကာင္းက်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔ မလိုခ်င္ပဲႏွင့္ ရလာေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိဆင္းရဲဒုကၡမ်ားသည္ မိမိကိုယ္တိုင္ မေကာင္းမႈကို ျပဳခဲ့သည့္အတြက္ေၾကာင့္ မေကာင္းက်ိဳးကို ျပန္လည္ခံစားေနရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ မလုိခ်င္သည့္အရာမ်ားကို မရရွိေအာင္ မေကာင္းမႈမွန္သမွ် မျပဳလုပ္ရပါ။

ဘဝတစ္ခုမွာ မလိုခ်င္တာကိုမရယုံႏွင့္ ၿပီးျပည့့္စုံၿပီလား ေမးစရာရွိပါသည္။ မျပည့္စုံေသးပါ၊ လိုခ်င္တာကိုလည္း ရေနမွ ျပည့္စုံပါသည္။ နိဗၺာန္မရမွီ ဘဝေတြမွာ လိုတာမရသည့္ ဆင္းရဲမွလြတ္ ေျမာက္ ေစရန္ ဒါနေကာင္းမႈစသည္ကို ျပဳရပါမည္။ ဘဝသံသရာတြင္ ဆင္းရဲႏုံခ်ာ ငတ္ျပတ္မြဲေတမႈတို႔သည္ ဒါနစေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ မျပဳသည့္အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ မလိုခ်င္တာကို ရတတ္သည့္ ဆင္းရဲ ဒုကၡႏွင့္ လိုခ်င္တာကို မရတတ္သည္ဆင္းရဲဒုကၡႏွစ္မ်ိဳးတြင္ မည္သည့္ဆင္းရဲ ဒုကၡက ပို၍ဆင္းရဲသနည္း-ဟု ေမးစရာရွိပါသည္။ မလိုခ်င္တာကို ရတတ္သည့္ ဆင္းရဲက ပို၍ဆင္းရဲပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း? မလို ခ်င္ပါပဲႏွင့္ ရခဲ့ၾကရေသာ ေရာဂါေဝဒနာဆိုး၊ ေဘးဆိုးကပ္ဆိုးေတြကို လိုခ်င္လို႔ရထားတဲ့ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာေတြနဲ႔ လဲလွယ္၍(အစားထိုး၍) မရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

ဘယ္ေလာက္ပင္ ခ်မ္းသာေနေန က်န္းမာျခင္းကို ဝယ္ယူ၍မရပါ။ ထို႔အျပင္ ကိုယ္လိုခ်င္လို႔ မက္မက္ ေမာေမာ ရွာေဖြစုေဆာင္းထားတဲ့ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာဟူသမွ်သည္ မလုိခ်င္ပါပဲ ရခဲ့တဲ့ေရာဂါ ေဝဒနာဆိုး ေၾကာင့္၎၊ ေဘးဆိုးကပ္ဆိုးေၾကာင့္၎ ခဏေလးအတြင္းမွာပင္ ကုန္ခမ္းသြားႏိုင္ပါသည္။ ဟိုတုန္းက ဘုရင္ႀကီးတစ္ပါးဆိုလွ်င္ သူ၏ႏူနာေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းခ်င္လြန္းလို႔ သူပိုင္မင္း စည္းစိမ္ႏွင့္ပင္ လဲလွယ္ခဲ့ဘူး ပါသည္။ မလိုခ်င္တာ ကိုရတတ္ေသာဆင္းရဲဒုကၡႏွင့္ လိုခ်င္တာကို မရတတ္ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡတို႔မွ ကင္းလြတ္ ေစရန္ ျမတ္စြာဘုရားက မေကာင္းမႈမွန္မသမွ် မျပဳလုပ္ရန္၊ ေကာင္းမႈမွန္သမွ်ျပဳလုပ္ရန္ ညႊန္ ၾကားေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ မိမိ၏စိတ္ကေလး ျဖဴေဖြး စင္ၾကယ္ေအာင္ထားရပါသနည္း? လူတို႔သည္ မ်ား ေသာအားျဖင့္ တစ္သံသရာလုံး စိတ္ရိုင္းစိတ္မိုက္ စိတ္ဆိုးစိတ္ယုတ္မ်ားျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ၾကပါသည္။ စိတ္ကေလး ျဖဴေဖြးစင္ၾကယ္ေနေသာ အခ်ိန္ကား အလြန္နည္းလွပါသည္။ စိတ္ဆိုးစိတ္မိုက္ မ်ားေၾကာင့္ ဘဝသံသရာအဆက္ဆက္ ဆင္းရဲမ်ိဳးစုံႏွင့္ လုံးေထြးရစ္ပတ္ကာ ရွည္လွ်ားလွေသာ သံသရာခရီးကို ဆက္ခဲ့ ၾကရပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္လူမိုက္အမိုက္အဖို႔ သံသရာခရီးသည္ ရွည္လွ်ားလွ၏ – ဟု ျမတ္စြာဘုရားက မိန္႔ၾကား ေတာ္မူျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လူမိုက္အဖို႔ သံသရာခရီးရွည္ရာတြင္ အဆိုးဆုံးသံသရာသည္သာတည္း။ ေကာင္းရာ သုဂတိသံသရာကေတာ့ အလြန္ကို နည္းပါးလွပါ၏။ ေကာင္းရာသုဂတိ သံသရာ၌ လည္ပတ္ေနရေသာ္ျငား လည္း အမွန္တကယ္ေကာင္းသည္ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခ်ီးမြမ္းေတာ္မမူပါ။ အိုနာေသဆင္းရဲမ်ိဳးစုံတို႔ျဖင့္ လုံးေထြးရစ္ပတ္ေနေသာေၾကာင့္ ခ်မ္းသာစစ္မဟုတ္။ အၿမဲတမ္း ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲ ဆင္းရဲေနရသည္သာ။ အိုနာေသကင္း၍ အလုံးစုံေသာ ဘုံဘဝတို႔မွလြတ္ေသာ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာသည္သာ အေကာင္းဆုံး အျမတ္ဆုံး ျဖစ္သည္။ မိမိစိတ္ကေလးကို ျဖဴေဖြးစင္ၾကယ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္လွ်င္ တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္ ျမင့္သည္ ထက္ျမင့္ေသာ မဂ္ခ်မ္းသာဖိုလ္ခ်မ္းသာ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ဧကန္မုခ်ရႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိ၏စိတ္ ကေလး ျဖဴေဖြးစင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ၾသဝါဒပါတိေမာက္ တတိယဂါထာ

အႏုပဝါေဒါ အႏုပဃာေတာ၊

ပါတိေမာေကၡ စ သံဝေရာ၊

မတၱညဳတာ စ ဘတၱသၼႎ၊ ပႏၱၪၥ သယနာသနံ၊

အဓိစိေတၱ စ အာေယာေဂါ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။

အဓိပၸါယ္ – (က)သူတစ္ပါးကို မကဲ့ရဲ႕မစြပ္စြဲရာ။ (ခ)သူတစ္ပါးကို မႏွိပ္စက္ မညွင္းဆဲရာ။ (ဂ)ပါတိေမာကၡ သံဝရသီလကို လုံျခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရာ၏။ (ဃ)အစားအစာ၌ အတိုင္းအရွည္ကို သိရာ၏။ (င)ေတာေက်ာင္း ၌ ေနရာ၏။ (စ)လြန္ျမတ္ေသာ မဂ္ဉာဏ္၏ေရွ႕သြားျဖစ္ေသာ စိတ္ကို ျဖစ္ေစရာ၏-ဤသည္ကား ဗုဒၶဘုရား တိုင္းညႊန္ၾကားဆုံးမ ၾသဝါဒတည္း။

သူတစ္ပါးကို မကဲ့ရဲ႕ မစြပ္စြဲရာ

ရဟန္းဆိုသည္မွာ သူတစ္ပါးကို ကဲ့ရဲ႕စြပ္စြဲမႈကို မျပဳရပါ။ တည့္တိုးျဖစ္ေစ၊ သြယ္ဝိုက္၍ျဖစ္ေစ မကဲ့ရဲ႕ မစြပ္စြဲရပါ။ အေျပာမတတ္ ဆဲသလို-ဆိုသကဲ့သို႔ မိမိ၏ ကဲ့ရဲ႕စြပ္စြဲမႈက လူတစ္ဖက္သားကို ဆဲ သည္ထက္ေအာင္ ပို၍နစ္နာေစပါသည္။ အမ်ိဳးကို ထိခိုက္၍၎၊ ေရာဂါကိုထိခိုင္၍၎၊ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္ ကို ထိခိုက္၍၎ ကဲ့ရဲ႕စြပ္စြဲလိုက္သည္ႏွင့္ သူတစ္ ဖက္သားမွာ အရွက္တရားရ ေဒါသအာဃာတျဖစ္ သြားေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မကဲ့ရဲ႕မစြပ္စြဲမိဖို႔ အထူးသတိထားရပါမည္။ အကယ္၍ ကိုယ္ကဲ့ရဲ႕ စြပ္စြဲမိသူက ရဟႏၱာျဖစ္ေနခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ အျပစ္ ႀကီးေလးရုံမက ကိုယ္ရမည့္စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္မ်ားကိုပင္ ကိုယ့္ဘာသာ ပိတ္ပင္လိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေသာတာပန္ျဖစ္ၿပီးသူမ်ားပင္ သကဒါဂါမ္ အနာဂါမ္ အဆင့္မတက္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ပၪၥာနႏၱရိယကံႀကီးႏွင့္ အလားတူပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပၪၥာနႏၱရိယကံႀကီးက ေတာ့ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ေသာ္လည္း စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္မရ ႏုိင္ပါ။ ရဟႏၱာကို ကဲ့ရဲ႕မိေသာအျပစ္သည္ ဝန္ခ် ေတာင္းပန္ရွိခိုးလွ်င္ ေက်ေအးႏိုင္ပါသည္။ စ်ာန္မဂ္ ဖိုလ္ကိုလည္း ရႏိုင္ပါေသးသည္။

သူတစ္ပါးကို မညွင္းဆဲရာ

ရဟန္းဆိုသည္မွာ သူတစ္ပါးကို ညႇင္းဆဲ ႏွိပ္စက္မႈမျပဳရာ။  သူတစ္ပါးတို႔ကို သတၱဝါအနႏၱ အေပၚမွာ သနားညွာတာကရုဏာႀကီးမားေၾကာင္း တရားမ်ားကို ေဟာၾကားေနသည့္အတြက္ ကိုယ္ တိုင္ကလည္း သနားညွာတာ ကရုဏာႀကီးမားေန ရပါမည္။ “မလုပ္မေျပာ လုပ္မွေျပာ သေဘာစင္လွ ေစ၊ အေျပာသာခ်ဲ႕ အလုပ္မဲ့ ကဲ့ရဲ႕မလြတ္ေခ်”ဟု ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ဆုံးမခဲ့ၾကပါသည္။ သူတစ္ပါး ကို ညွင္းဆဲႏွိပ္စက္လွ်င္ ျဖစ္ေလရာရာ ဘဝ သံသရာ၌ အနာေရာဂါထူေျပာ တတ္ပါသည္။ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ႀကီးမ်ားသည္ အတိတ္ဘဝ က သူတစ္ပါးကို ညွင္းဆဲႏွိပ္စက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရာဂါေဝဒနာခံစားေနရၿပီးဆိုလွ်င္ ပိုင္ ဆိုင္သမွ် စည္းစိမ္ခ်မ္းသာမ်ားကိုလည္း ေကာင္း ေကာင္းမခံစားႏိုင္ေတာ့ပါ။ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရားအားထုတ္ျခင္း အလုပ္ကိုလည္း စိတ္ေအး ခ်မ္းသာ မျပဳလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။

ပါတိေမာကၡသံဝရသီလကို လုံျခဳံေအာင္ ထိန္းရာ၏

ျမတ္စြာဘုရားက မျပဳလုပ္ဖို႔ရန္ တားျမစ္ ထားေသာ ဝိနည္းစည္းကမ္းခ်က္မ်ားကို မက်ဴးလြန္ ရပါ။ အလြန္ေသးငယ္ေသာ ဒုကၠဋ္အာပတ္ကေလးကပင္လွ်င္ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္ကို တားဆီးတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက ေသးငယ္ေသာအျပစ္ကေလးမ်ားကိုပင္ ေဘးကဲ့သို႔ရႈ၍ ပါတိေမာကၡ သံဝရသီလကို လုံျခဳံ ေအာင္ေစာင့္ထိန္းဖို႔ မိန္႔ၾကားခဲ့ ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အစာအာဟာရ၌ အတိုင္းအရွည္ကို သိရာ၏

အစာအဟာရကို ဘုဥ္းေပးသုန္းေဆာင္ရာ၌ မိမိခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ သင့္တင့္မွ်တရုံ အတိုင္းအရွည္ ပမာဏႏွင့္ဘုဥ္းေပးရပါမည္။ ေမတၱာပို႔သ၍၎၊ တရားရႈမွတ္၍၎ ဘုဥ္းေပးသုန္းေဆာင္ရပါမည္။ အတိုင္း ထက္အလြန္ ဘုဥ္းေပးမိလွ်င္ ခႏၶာကိုယ္ ေလးလံထိုင္းမႈိင္း၍ တရားအလုပ္ အားမထုတ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ တရား လက္လြတ္ ဘုဥ္းေပးမိလွ်င္လည္း ဣဏပရိေဘာဂ(ေႂကြးယူ၍ သုန္းေဆာင္ျခင္း)ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္က မိမိတို႔သုန္း ေဆာင္ေနေသာ အဟာရတို႔သည္ ရဲရဲေတာက္ေသာ သံေတြသံခဲကဲ့သို႔ မျဖစ္ေစဖို႔ ေလးေလးနက္ နက္ သတိေပးေတာ္မူပါသည္။ “စတၱာေရာ ပၪၥ အာေလာေပ အဘုတြာ ဥဒကံ ပိေဝ” ဟု အရွင္ မဟာသာရိပုတၱရာက မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ကိုယ္စားႏိုင္သည့္ ဆြမ္းပမာဏထဲက ေလးလုပ္ ငါးလုပ္စာေလာက္ကို မစားဘဲခ်န္ထားၿပီး ေရေသာက္ရမည္-ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

ၿမဳိ႕ရြာမနီး ေတာေက်ာင္း၌ ေနထိုင္ရာ၏

ၿမိဳ႕ရြာႏွင့္နီးနီး ေနရလွ်င္ ျပင္ပအာရုံမ်ိဳးစုံ ဝင္ေရာက္လာႏိုင္ပါသည္။ တရားအလုပ္ကို အားထုတ္ရာ၌ စိတ္တည္ၾကည္မႈရႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ကူပါ။ ေတာေက်ာင္း၌ ေနထိုင္သီတင္းသုံးလွ်က္ တရားအားထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆိတ္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းၿပီး တရားထူးတရားျမတ္မ်ားကို လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ထိုးထြင္း သိျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ရြာႏွင့္နီးေန လွ်င္ လူမႈဒုကၡေသာကပရိေဒဝမ်ားကိုေတြ႔ျမင္ေနရလွ်င္ စိတ္ဆင္းရဲမႈမ်ား ကူးစက္ႏိုင္သည္။ သာယာတပ္မက္ ဘြယ္ အာရုံမ်ားကို ျမင္ေတြ႔ရသည့္အခါတြင္လည္း စိတ္ကိုမထိန္းႏိုင္လွ်င္ သီလပ်က္စီးႏိုင္ပါသည္။

မဂ္၏ေရွ႕သြားျဖစ္ေသာစိတ္ကို ျဖစ္ေစရာ၏

မဂ္ဉာဏ္၏ေရွ႕သြားျဖစ္ေသာစိတ္၊ မဂ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာစိတ္ျဖစ္ေစျခင္းငွါ မဂၢင္ရွစ္ပါး အက်င့္တရားကို က်င့္ၾကံပြားမ်ားရပါမည္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေကာင္းအစစ္ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးႏွင့္အညီက်င့္ၾကံမွ နိဗၺာန္ကိုလွ်င္ျမန္စြာ မ်က္ေမွာက္ျပဳမည္။ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳမွသာ သံသရာ ဝဋ္ဆင္းရဲကေန လြတ္ေျမာက္မည္။ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္မႈ ဝိမုတၱိသုခသည္သာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အားလုံး၏ ပန္းတိုင္ျဖစ္၍ သာသနာေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ အႏွစ္သာရျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို ျမတ္ႏိုးသူတိုင္းက ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ၾသဝါဒ ပါတိေမာက္ျမတ္တရားတို႔ကို လိုက္နာက်င့္ ၾကံပြားမ်ား၍ မဂ္ခ်မ္းသာ ဖိုလ္ခ်မ္းသာ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို လွ်င္ျမန္ စြာ ရရွိႏိုင္ၾကပါေစ။

အရွင္ဇဝန (ကုန္းေဇာင္း)

ေဖေဖာ္ဝါရီလ(၇)ရက္ ၂ဝ၁၃-ခု

Ref: http://blog.moemaka.com/2013/02/ashin-wawana-kone-zaung-owada-pati-mauk.html

ဓမၼမွတ္စုမ်ား (၆) – ဓမၼကထိကမ်ားအတြက္ တရားငါးမ်ိုး – ဥဒါယီသုတ္ – ပၪၥကနိပါတ္ – အဂၤုတၱရနိကာယ္

“အာနႏၵာ သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရန္ မလြယ္ကူ၊ အာနႏၵာ သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာလိုသူသည္ တရားငါးမ်ဳိးတို႔ကို မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေစ၍ ေဟာၾကားရမည္။

အဘယ္ငါးမ်ဳိးတို႔နည္းဟူမူ-

”အစဥ္အတိုင္းျဖစ္ေသာ တရားစကား ‘အႏုပုဗၺိကထာ’ ကို ေဟာမည္”ဟု (ႏွလံုးသြင္းလ်က္) သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရမည္။

”(အက်ဳိးအားေလ်ာ္ေသာ) အေၾကာင္းကို ျပလ်က္ တရားစကားကို ေဟာမည္”ဟု (ႏွလံုးသြင္းလ်က္) သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရမည္။

”အစဥ္သနားျခင္းကို အစဲြျပဳ၍ တရားစကားကို ေဟာမည္”ဟု (ႏွလံုးသြင္းလ်က္) သူတစ္ပါးတို႔ အားတရားေဟာရမည္။

”အာမိသကို မငဲ့ကြက္ေသာ စိတ္ရွိသည္ျဖစ္၍ တရားစကားကို ေဟာမည္”ဟု (ႏွလံုးသြင္းလ်က္) သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရမည္။

”မိမိကိုယ္ကိုလည္းေကာင္း၊ သူတစ္ပါးကိုလည္းေကာင္း မထိပါးမပုတ္ခတ္မူ၍ တရားစကားကိုေဟာမည္”ဟု (ႏွလံုးသြင္းလ်က္) သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရမည္။

အာနႏၵာ သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာရန္ မလြယ္ကူ၊ အာနႏၵာ သူတစ္ပါးတို႔အား တရားေဟာလိုသူသည္ ဤ တရားငါးမ်ဳိးတို႔ကို မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေစ၍ ေဟာၾကားရမည္ဟု (မိန္႔ေတာ္မူ၏)။”

”န ေခါ၊ အာနႏၵ၊ သုကရံ ပေရသံ ဓမၼံ ေဒေသတုံ။ ပေရသံ၊ အာနႏၵ၊ ဓမၼံ ေဒေသေႏၲန ပၪၥ ဓေမၼ အဇၩတၱံ ဥပ႒ာေပတြာ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ။ ကတေမ ပၪၥ အႏုပုဗၺႎ ကထံ [မူကြဲ-အာႏုပုဗၺိကထံ (သီ)] အႏုပုဗၺိကထံ (သ်ာ၊ ပီ၊ က၊)] ကေထႆာမီ’တိ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ၊ ပရိယာယဒႆာဝီ ကထံ ကေထႆာမီ’တိ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ၊ ‘အႏုဒၵယတံ ပဋိစၥ ကထံ ကေထႆာမီ’တိ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ၊ န အာမိသႏၲေရာ ကထံ ကေထႆာမီ’တိ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ၊ ‘အတၱာနၪၥ ပရၪၥ အႏုပဟစၥ ကထံ ကေထႆာမီ’တိ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာ။ န ေခါ၊ အာနႏၵ၊ သုကရံ ပေရသံ ဓမၼံ ေဒေသတုံ။ ပေရသံ၊ အာနႏၵ၊ ဓမၼံ ေဒေသေႏၲန ဣေမ ပၪၥ ဓေမၼ အဇၩတၱံ ဥပ႒ာေပတြာ ပေရသံ ဓေမၼာ ေဒေသတေဗၺာတိ။”

(၁) အႏုပုဗၺိကထာ = Foundation ကိုအရင္ေျပာ (အေျခခံက်ေသာ သီလေစာင့္ထိန္းမူကိုအရင္ေျပာပါ။)

(၂) ပရိယာယဒႆာဝီကထာ = Visualization လုပ္ (တရားနာသူနားလည္ေအာင္ စကားပရိယာရ္ဆင္၍လည္းေကာင္း အသြင္အမ်ိုးမ်ိုးျဖင့္ေျပာျပျခင္း။ IT နားလည္ေသာဓမၼဆရာမ်ား ကိုယ္တတ္ကြ်မ္းေသာ ပညာျဖင့္သာသနာျပဳနိုင္ပါသည္ – ဥပမာ – Power Point)

(၃) အႏုဒၵယတံပဋိစၥကထာ = ဂရုဏာထား၍ေဟာ ကိုယ္သိ ကိုယ္တတ္ (မာန) မထား၍ မနုိပ္စက္ေသာေစတနာျဖင့္ (ဓမၼကထိကမ်ားသည္သာမာန္သူမ်ားထက္ ပိုကုသိုလ္ေကာင္း၍ပိုသိၾကပါသည္။ ယင္းကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ မာနဝင္ေသာေၾကာင့္ အထူးသတိထားပါ။)

(၄) နအာမိသႏၲေရာကထာ = အလွဴပစၥည္းကိုေတာင့္တေသာအားျဖင့္တရားမေဟာရ

(၅) အတၱာနၪၥ ပရၪၥ အႏုပဟစၥကထာ = ကိုယ့္အက်ိုး သူမ်ားအက်ိုးမရွိေသာစကား (ဥပမာ – ဘာသာေရးတြင္ သူသာသည္ ငါသာသည္ ျငင္းခုံျခင္း – သူမ်ားဘာသာကို အျပစ္ေျပာ၍ ကိုယ့္ဘာသာသာေကာင္းေၾကာင္းေျပာျခင္း)

 ဥဒါယီသုတ္ – ပၪၥကနိပါတ္ – အဂၤုတၱရနိကာယ္

Ref: http://tipitakamyanmar.blogspot.sg/2010/03/blog-post_292.html

ဓမၼမွတ္စုမ်ား (၂) – ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ျကာရွည္စြာတည္တန့္ျခင္းအေၾကာင္း

သာရိပုၾတာ ကကုသန္ ျမတ္စြာဘုရားသည္လည္းေကာင္း၊ ေကာဏာဂံု ျမတ္စြာဘုရားသည္လည္းေကာင္း၊ ကႆပ ျမတ္စြာဘုရားသည္လည္းေကာင္း တပည့္တို႔အား တရားေတာ္ကို အက်ယ္ေဟာေတာ္မူရန္ ေၾကာင့္ၾက စိုက္ေတာ္မူကုန္၏၊ ထိုျမတ္စြာဘုရားတို႔၏ သုတ္ ေဂယ် ဗ်ာက႐ုဏ္း ဂါထာ ဥဒါန္းဣတိဝုတ္ ဇာတ္ အဗ႓ဳတဓမၼ ေဝဒလႅတို႔သည္ မ်ားျပားကုန္၏၊ တပည့္တို႔အား သိကၡာပုဒ္ကို ပညတ္ေတာ္မူ၏၊ (အာဏာ) ပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မူ၏၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးကုန္ေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားတို႔ (ပရိနိဗၺာန္စံလြန္) ကြယ္ေပ်ာက္ေသာ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ ျမတ္စြာဘုရားတို႔သို႔ အတုလိုက္၍ သစၥာေလးပါးကို သိကုန္ေသာ တပည့္တို႔ (ပရိနိဗၺာန္စံလြန္) ကြယ္ေပ်ာက္ေသာအခါ၌လည္းေကာင္း အထူးထူးေသာ အမည္ အႏြယ္ ဇာတ္ ရွိကုန္ေသာ အမ်ဳိးတို႔ မွ ရဟန္းျပဳကုန္ေသာ ေနာင္လာ ေနာက္သားတပည့္ တို႔သည္ ထိုသာသနာေတာ္ကို ၾကာျမင့္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး တည္ေစကုန္၏၊ သာရိပုၾတာခ်ည္မွ်င္ျဖင့္ သီကံုး၍ ပ်ဥ္ျပားေပၚ၌ တင္ထားေသာ ပန္းအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ကို ခ်ည္မွ်င္ျဖင့္ သီကံုး၍ထားျခင္းေၾကာင့္ ေလသည္ ဖ႐ိုဖရဲ မၾကဲျဖန္႔ မတိုက္ခတ္ မမႈတ္လႊင့္ မဖ်က္ဆီးႏိုင္ သကဲ့သို႔၊ ဤဥပမာအတူသာလွ်င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးကုန္ေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားတို႔ (ပရိနိဗၺာန္စံလြန္) ကြယ္ေပ်ာက္ေသာအခါ၌လည္းေကာင္း၊ ျမတ္စြာဘုရားတို႔သို႔ အတုလိုက္၍ သစၥာေလးပါးကို သိကုန္ေသာ တပည့္တို႔ (ပရိနိဗၺာန္စံလြန္) ကြယ္ ေပ်ာက္ေသာ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ အထူးထူးေသာ အမည္ အႏြယ္ ဇာတ္ရွိကုန္ေသာ အမ်ဳိးတို႔မွ ရဟန္းျပဳကုန္ေသာ ေနာင္လာေနာက္သား တပည့္တို႔သည္ ထိုသာသနာေတာ္ကိုၾကာျမင့္စြာေသာ ကာလ ပတ္လံုး တည္ေစကုန္၏။ သာရိပုၾတာ ဤသည္ကားကကုသန္ျမတ္စြာဘုရား၏လည္းေကာင္း၊ ေကာဏာဂံု ျမတ္စြာဘုရား၏လည္းေကာင္း၊ ကႆပျမတ္စြာဘုရား၏လည္းေကာင္း သာသနာေတာ္ ၾကာျမင့္စြာတည္ျခင္း၏ အေၾကာင္းေပတည္း၊ ဤသည္လွ်င္ ၾကာျမင့္စြာတည္ျခင္း၏ အေထာက္အပံ့ေပတည္းဟု (မိန္႔ေတာ္မူ၏)။

”ေကာ (ဝိ၊၁၊၁ဝ) ပန၊ ဘေႏၲ၊ ေဟတု ေကာ ပစၥေယာ ေယန ဘဂဝေတာ စ ကကုသႏၶႆ ဘဂဝေတာ စ ေကာဏာဂမနႆ ဘဂဝေတာ စ ကႆပႆ ျဗဟၼစရိယံ စိရ႒ိတိကံ အေဟာသီ”တိ? ”ဘဂဝါ စ၊ သာရိပုတၱ၊ ကကုသေႏၶာ ဘဂဝါ စ ေကာဏာဂမေနာ ဘဂဝါ စ ကႆေပါ အကိလာသုေနာ အေဟသုံ သာဝကာနံ ဝိတၳာေရန ဓမၼံ ေဒေသတုံ။ ဗဟုၪၥ ေနသံ အေဟာသိ သုတၱံ ေဂယ်ံ ေဝယ်ာကရဏံ ဂါထာ ဥဒါနံ ဣတိဝုတၱကံ ဇာတကံ အဗ႓ဳတဓမၼံ ေဝဒလႅံ၊ ပညတၱံ သာဝကာနံ သိကၡာပဒံ၊ ဥဒၵိ႒ံ ပါတိေမာကၡံ။ ေတသံ ဗုဒၶါနံ ဘဂဝႏၲာနံ အႏၲရဓာေနန ဗုဒၶါႏုဗုဒၶါနံ သာဝကာနံ အႏၲရဓာေနန ေယ ေတ ပစၧိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာေဂါတၱာ နာနာဇစၥာ နာနာကုလာ ပဗၺဇိတာ ေတ တံ ျဗဟၼစရိယံ စိရံ ဒီဃမဒၶါနံ ဌေပသုံ။ ေသယ်ထာပိ၊ သာရိပုတၱ၊ နာနာပုပၹာနိ ဖလေက နိကၡိတၱာနိ သုေတၱန သုသဂၤဟိတာနိ တာနိ ဝါေတာ န ဝိကိရတိ န ဝိဓမတိ န ဝိဒၶံေသတိ။ တံ ကိႆ ေဟတု? ယထာ တံ သုေတၱန သုသဂၤဟိတတၱာ။ ဧဝေမဝ ေခါ၊ သာရိပုတၱ၊ ေတသံ ဗုဒၶါနံ ဘဂဝႏၲာနံ အႏၲရဓာေနန ဗုဒၶါႏုဗုဒၶါနံ သာဝကာနံ အႏၲရဓာေနန ေယ ေတ ပစၧိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာေဂါတၱာ နာနာဇစၥာ နာနာကုလာ ပဗၺဇိတာ ေတ တံ ျဗဟၼစရိယံ စိရံ ဒီဃမဒၶါနံ ဌေပသုံ။ အယံ ေခါ၊ သာရိပုတၱ၊ ေဟတု အယံ ပစၥေယာ ေယန ဘဂဝေတာ စ ကကုသႏၶႆ ဘဂဝေတာ စ ေကာဏာဂမနႆ ဘဂဝေတာ စ ကႆပႆ ျဗဟၼစရိယံ စိရ႒ိတိကံ အေဟာသီ”တိ။

(ဝိ၊၁၊၁ဝ) ဝိနယပိဋေက ပါရာဇိကပါဠိ ေဝရၪၨက႑ံ

Ref: http://tipitakamyanmar.blogspot.sg/2010/07/blog-post_8157.html

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ အသံထြက္ ရြတ္ဖတ္ပံု အညႊန္း

ဤဗုဒၶပရိတ္ေတာ္ႏွင့္ အႏၱရာယ္ကင္း ဂါထာပါ ပါဠိပါဌ္ဆင့္ မ်ားကို အလြယ္တကူ အသံထြက္ရြတ္ဖတ္တက္ရန္ႏွင့္ ဂါထာ ပရိတ္ေတာ္တို႔တြင္ပါသမွ် ခက္ခဲမည္ထင္ေသာ ပါဠိမ်ားကို အသံထြက္ပံုညႊန္း၍ (က) မွ (အ) အထိ ျပထားေပးပါသည္။ ပရိတ္ေတာ္မ်ားထဲမွ စာလံုးမ်ားကို ရြတ္ဖတ္ရန္အခက္အခဲရွိလာပါက ဒီပိုစ့္ေလးတြင္ အကၡရာအလုိက္ လာေရာက္ ၾကည့္ရူ ဖတ္မွတ္ ရြတ္ဆုိႏုိင္ရန္ ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။
အထူးမွာၾကားခ်က္
ပါဠိမ်ားကို အသံထြက္ရြတ္ဖတ္ၾကရာ၌ အထူးသတိျပဳရန္ အခ်က္မ်ား ရွိပါသည္။
(၁) ပါဠိ၌ ရ, ေကာက္ဟူသမွ်ကို လွ်ာလိပ္သံ ရြတ္ဆုိရန္၊ ယ, ပက္လက္သံမထြက္ရန္၊
အဂၤလိပ္ R.အကၡရာ အသံ ထြက္ကဲ့သို႔ ထြက္ရန္၊

(၂) ပါဠိမ်ားကို ၀စၥေပါက္, ေအာက္ျမစ္သံမ်ားျဖင့္ မဆုိရန္၊
ပါဠိ၌ ၀စၥေပါက္, ေအာက္ကျမစ္ မရွိေၾကာင္း သတိျပဳၾကရန္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

(က)
ကကုသႏၶႆ = ကကုသန္ဓတ္သ
ကတညဳတာ = ကတင္ညဳတာ
ကတပုညတာ = ကတပံုညတာ
ကရဏီယမတၳကုသေလန = ကရဏီယမတ္ထကုသေလန
ကတြာ = ကတ္တ၀ါ
ကတြာန = ကတ္တ၀ါန
ကတၳစိ = ကတ္ထစိ
ကေရာေႏၳာ = ကရြန္ေတာ
ကပၸဌာယိ ံ = ကပ္ပတ္ထာယိန္
ကႆပံ = ကပ္သပံ
ကဏွာေဂါတမေကဟိ စ = ကန္ႏွာေဂါတမေကဟိ စ
ကႆပႆ စ = ကပ္သပပ္သ စ
ကဏကေတာ ၀ါ = ကန္တကေတာ၀ါ
ကမၸတိ = ကမ္ပတိ
ကမၼကေရာတိ = ကမ္မကေရာတိ
ကမၼႏာၱ= ကမ္မန္တာ
ကမၼႆေကာမွီ = ကမ္မတ္သကြန္မွိ
ကမၼဗႏၶဳ = ကမ္မဗန္ဓု
ကမၼပၸဋိႆရေဏာ = ကမ္မပ္ပတိတ္သရေနာ
ကရိႆာမိ = ကရိတ္သာမိ
ကာမသုခလႅိကာႏုေယာေဂါ = ကာမဘုခန္လိကာႏုေယာေဂါ
ကာယကမၼံ = ကာယ ကမ္မံ
ကာယဒုစၥရိတံ = ကာယဒုတ္စရိတံ
ကာရုညစိတၱံ = ကာရုန္ညစိတ္တံ
ကိဥၥာပိ = ကိန္စာပိ
ကိဥၨိ = ကိန္စိ
ကိဗၺိသကာရိဘိ = ကိတ္ဗိသကာရိဘိ
ကိႆ = ကိတ္သ
ကုကၠဳရ = ကုန္ကုရ
ကု မၻေ႑န = ကုမ္ဘန္ေဒန
ကုဍ ႏ ၱံ = ကုဒန္တံ
ေက၀လကပၸံ = ေက၀လကပ္ပံ
ေကသဥၨိ = ေကသင္ဇိ
ေကာဋီသတသဟေႆသု = ေကာတီသတသဟတ္ေသသု
ေကာဏာဂမနႆ = ေကာဏာဂမနတ္သ
ေကာ႑ညႆ = ကြန္ဒင္ညတ္သ
(ခ)
ခႏိ ၱေမတၱာ ဗေလနစ = ခန္တီမစ္တာ ဗေလန စ
ခႏိ ၱ= ခန္တီ
ခရလာ = ခရ, လာ
ခိပၸမႏ ၱရဓာေပသိ = ခိပ္ပမန္တရဓာေပသိ
ခီဏဗ်ပၸေတာ = ခီနပ်ပ္ပေတာ
ခုဒၵ’ မာစေရ = ခုတ္ဒ မာစေရ
(ဂ)
ဂဇၨိယ = ဂစ္ဇိယ
ဂဗ ၻႆ = ဂတ္ဗတ္သ
ဂဗ ၻ၀႒ာနံ = ဂတ္ဗ၀ုတ္ထာနံ
ဂဗ ၻေ၀ါကၠႏိ ံၱ = ဂတ္ဗေ၀ါက္ကန္တိန္
ဂဏွိတံု = ဂန္ႏွိတံု
ဂဏွႏ ၱဳ = ဂန္ႏွန္တု
ဂဟေ႒န = ဂဟတ္ေထန
ဂမိ ၻရပေညန = ဂမ္ဘီရ ပင္ေညန
ဂႏၶေဗၺန = ဂန္ဓတ္ေဗန
ဂစ ၦ ႏိ ၱ = ဂစ္ဆန္တိ
ဂစ ၦႏ ၱဳ = ဂစ္ဆန္တု
ဂိမွာနမာေသ = ဂိန္မွာန မာေသ
ဂိေမွ = ဂိန္ေမွ
ဂိဇၥ်ကူေဋ = ဂိတ္ဇကူေတ
ဂုတၱိယာ = ဂုတ္တိယာ
ေဂလေညနာဘိပီဠိေတာ = ေဂလင္ေညနာဘိပီလိေတာ
ေဂါတမသာသနမွိ = ေဂါတမသာသနန္မွိ
(ဃ)
ဃေ႗သိ = ဂတ္ေတသိ
(စ)
စကၠ၀ါေဠသု = စက္က၀ါေလသု
စကၠ၀ါဠမိၸ = စက္က၀ါလမ္ပိ
စကၡဳျႏၵိယံ – စက္ခုန္ဒရိယံ
စကၡဳ အႏၶံ = စက္ခုအန္ဓံ
စ႑ = စန္ဒ
စတၱာရိ = စတ္တာရိ
စတုပၸါဒါ = စတုပ္ပါဒါ
စေ႑ဟိ = စန္ေဒဟိ
စတႆာနံ = စတတ္သာနံ
စကၡဳမႏ ၱႆ = စက္ခုမန္တက္သ
စတၱာေရာ = စတ္တာေရာ
စတုဗိ ၻ၀ါေတဟိ = စတုတ္ဗိ၀ါေတဟိ
စကၡဳမာ = စက္ခုမာ
စိတၱံ = စိတ္တံ
စိရႆံ = စိရတ္သံ
စိႏ ၱယိတြာန = စိန္တယိတ္တ၀ါန
စိႏ ၱယိ ံသု = စန္တယိန္သု
စုႏၵေတၳေရန = စုန္ဒတ္ေထေရန
(ဆ)
ဆစၥာဘိဌာနနိ = ဆစ္စာဘိထာနာနိ
ဆဗ်ာပုေတၱဟိ = ဆ,ဗ်ာပုတ္ေတဟိ
ဆဟိ = ဆ, ဟိ
ဆမိ ၻတတၱံ၀ါ = ဆမ္ဘိတတ္တံ ၀ါ
ဆႏၵႆ = ဆန္ဒတ္သ
ဆမီ ၻ = ဆမ္ဘီ
(ဇ)
ဇယေႏ ၱာ = ဇယန္ေတာ
ဇယႆု = ဇယတ္သု
ဇယမဂၤေလ = ဇယမင္ဂေလ
ဗမၺဳဒီေပ = ဇမ္ဗုဒီေပ
ဇရာဗမၼာမွိ = ဇရာဓမ္မြန္မွိ
ဇာတိ ံ = ဇာတိန္
ဇာတုဂၢဗ ၻေသယ် = ဇာတုတ္ဂတ္ဗေသယ
ဇာလိေတၱ = ဇာလိတ္ေတ
ဇီ၀ိတႆ = ဇီ၀ိတတ္သ
(ဉ)
ဉာတကာနဥၥ = ညာတကာနင္ စ
ဉာတတၳစရိယံ = ညာတတ္ထစရိယံ
ဉာယပၸဋိပေႏၷာ = ညာယပ္ပတိပန္ေနာ
ဉာတိဘိ = ညာတိဘိ
ဉာဏပုဗၺဂၤမံ = ညာနပုပ္ဗင္ဂမံ
ဉာဏာႏုပရိ၀တၱံ = ညာနာႏုပရိ၀တ္တံ
ဉာဏံ = ညာဏံ
(ဌ)
ဌာနမုတၱမံ = ထာနမုတ္တမံ
(တ)
တႆ = တတ္သ
တထာဂတႆ = တထာဂတတ္သ
တၾတ = တတ္တရ
တယႆု = တယတ္သု
တယာဇၨဂုတၱာ = တယစ္ဇဂုတ္တာ
တသိၼ ံ = တတ္သမိန္
တထာဂေတာ = တထာဂေတာ (တတ္ထာဂေတာ – ဟုအသံ မထြက္ရ)
တပႆိေနာ္ = တပတ္သိေနာ
တမွာ = တန္မွာ
တရစ ၦ = တရစ္ဆ
တခၤေဏ = တင္ခေန
တာ၀တိ ံေသ = တာ၀တိန္ေသ
တိလႅိ = တိန္လိ
တိေႆာ = တိတ္ေသာ
တိယာမရတၱိ ံ = တိယာမရတ္တိန္
တ႒ံ = တိတ္ထံ
တိဏၰႏၷမိၸ = တိန္နံနမ္ပိ
တိဘ၀ါ မုတၱ ကုတၱ’ မာ = တိဘ၀ါမုတ္တကုတ္တမာ
တိရိယဥၨ = တိရိယင္ စ
တုမွာက ေနာသိယာ – တုန္မွာကေနာသိယာ
တုမွာကံ = တုန္မွာကံ
ေတႏုပသကၤမိ = ေတႏုပသင္ကမိ
(ထ)
ေထရႆ = ေထရတ္သ
ေထရႆ’ ဂုၤလိမာလႆ = ေထရတ္သင္ဂုလိမာလတ္သ
(ဒ)
ဒဌဗၺံြ = ဒတ္ထတ္ဗန္
ဒ႑ိလာ = ဒန္ဒိလာ
ဒကိၡဏဒိေသန = ဒက္ခိနဒိေသန
ဒဒႏ ၳဳ = ဒဒန္တု
ဒေႆႏိ ၱဘီသနံ = ဒတ္သင္တိဘိသနံ
ဒႆနေနန = ဒတ္သေနန
ဒသပရမစာၳပါရမိေယာတိ = ဒသ, ပရမတ္ထပါရမိေယာတိ
ဒႆနသမၸဒါယ = ဒတ္သနသမ္ပဒါယ
ဒေဠွန = ဒန္ေလွန
ဒကိၡေဏယ်ာ = ဒက္ခိေနယာ
ဒကၡိေဏန = ဒက္ခိေနန
ဒကိၡဏသိၼ ံ = ဒက္ခိနတ္သမိန္
ဒါနဥၨ = ဒါနင္ စ
ဒါ၀ဂၢိ = ဒါ၀က္ဂိ
ဒြါဒသဟိ = ဒြါဒသ, ဟိ
ဒီ႒ာ = ဒိတ္ထာ
ဒိသြာ = ဒိတ္သ၀ါ
ဒိ႒ိပဒႆ = ဒိတ္ထိပဒတ္သ
ဒိဗၺမႏ ၱံဂတံ၀ိယ = ဒိပ္ဗမန္တံဂတံ၀ိယ
ဒိ႒ိလာ = ဒိတ္ထိလာ
ဒိႏၷာနိ = ဒိန္နာနိ
ဒုကၡမိေစ ၦယ် = ဒုတ္ခမိတ္ေဆယ
ဒုကၡပၸတၱာ စ = ဒုတ္ခပ္ပတ္တာ စ
ဒုကၡိေတ = ဒုတ္ခိေတ
ဒုႆုပိနံ = ဒုတ္သုပိနံ
ဒုႏၷိမိတၱံ = ဒုန္နိမိတ္တံ
ေဒ၀မႏုႆာနံ = ေဒ၀မႏုတ္သာနံ
ေဒ၀ရာဇသ = ေဒ၀ရာဇတ္သ
ေဒ၀မႏုႆပူဇိတံ = ေဒ၀မႏုတ္သပူဇိတံ
ေဒ၀ါနမိေႏၵာ = ေဒ၀ါနမိန္ေဒါ
ေဒ၀ါနမိႏၵႆ = ေဒ၀ါနမိန္ဒတ္သ
(ဓ)
ဓဇဂၢံ = ဓဇက္ဂံ
ဓတရေ႒ာ = ဓတရတ္ေထာ
ဓမၼစရိယာ စ = ဓမ္မစရိယာ စ
ဓမၼစကၠပ၀တၱနံ = ဓမ္မစက္ကပ၀တ္တနံ
ဓမၼေဒသနာယ = ဓမ္မေဒသနာယ
ဓမၼ၀ရံ = ဓမ္မ၀ရံ
ဓမၼႆ၀နကာေလာ = ဓမ္မတ္သ၀နကာေလာ
ဓမၼႆ၀နံ = ဓမ္မတ္သ၀နံ
ဓမၼသာကစာၦ = ဓမ္မသာကစ္ဆာ
ဓမၼရာဇာပိ = ဓမ္မရာဇာပိ
ဓမၼဗလံ = ဓမ္မဗလံ
ဓမၼာ – ဓမ္မာ
ဓမၼာနံ = ဓမ္မာနံ
ဓမၼာႏုဘာေ၀န = ဓမ္မာႏုဘာေ၀န
ဓေမၼန = ဓမ္ေမသု
ဓေမၼဟိ = ဓမ္ေမဟိ
ဓေမၼာ = ဓမ္ေမာ
ဓမၼံ = ဓမ္မံ
(န)
နသကၠာ = န, သက္ကာ
နတၳိ = နတ္ထိ
န ဍေဟယ် = န, ဒေဟယ
နႏၵိ၀ ၯေနာ = နန္ဒိ၀တ္ဒေနာ
နဒေႏ ၱေတ = နဒန္ေတေတ
နကၡတၱေတာ ၀ါ = နက္ခတ္တေတာ၀ါ
နမႆာမ = နမတ္သာမ
နမႆာမိ = နမတ္သာမိ
နမတၳဳ = နမတ္ထု
နမႆႏိ ၱ = နမက္သန္တိ
နာနာဥပဒၵ၀ေတာ ၀ါ = နာနာအုပတ္ဒ၀ေတာ ၀ါ
နာဓိဂစ ၦႏိ ၱ = နမတ္သန္တိ
နာနဥပဒၵ၀ေတာ၀ါ = နာနာအုပတ္ဒ၀ေတာ ၀ါ
နာဓိဂစ ၦႏိ ၱ = နာဓိဂစ္ဆန္တိ
နာတိမေညထ = နာတိမင္ေညထ
နာညမညႆ = နင္ည မင္ညတ္သ
နာထႆ = နာထက္သ
နိကၠာမိေနာ = နိတ္ကာမိေနာ
နိပုဏတၳ ဒႆိ ံ = နိပုနတ္ထ ဒတ္သိန္
နိတြာ = နိတ္တ၀ါ
နိဗၺာေပႏ ၳဳ = နိတ္ဗာပင္တု
နိဗၺိႏၵတိ = နိတ္ဗိန္ဒတိ
နိဗၺာနဂါမိ ံ = နိတ္ဗာနဂါမိန္
နိဗၺႏိ ၱ = နိတ္ဗန္တိ
နိကုေဗၺထ = နတ္ကုတ္ေဗထ
နိဗၺဳတိ ံ = နိတ္ဗုတိန္
နိသိေႏၷာ ၀ = နိသိန္ေနာ၀
နိဗၺတၳံ = နိတ္ဗတ္တံ
နိကၡႏ ၱာ = နိတ္ခန္တာ
နိယ်ာနိကံ = နိန္ယာနိကံ
နိစၥံ = နိတ္စံ
နဗၺဳတာေလာေက = နိတ္ဗုတာေလာေက
နိဗၺဳေတာ စ = နိတ္ဗုေတာ စ
နိသိႏၷ႒ာနေဓာ ၀နံ = နိသိန္နတ္ထာနေဓာ၀ နံ
နိတ္ဘယံ = နိတိဘယံ
နိဗၺာနာယ စ = နိတ္ဗာနာယ စ
နိဒၵဳကၡာ = နိဒုတ္ခါ
နိဗ ၻယာ = နိတ္ဗယာ
နိေႆာကာ = နိတ္ေသာကာ 

(ပ)
ပကာေသေႏ ၱာ = ပကာသင္ေတာ
ပဇာပတိႆ = ပဇာပတိတ္သ
ပမာဏ၀ႏ ၱာနိ = ပမာန၀န္တာနိ
မထ၀ိပၸဘာသံ = ပထ၀ိပ္ပဘာသံ
ပထ၀ိႆိေတာ = ပထ၀ိတ္သိေတာ
ပမတၱာ = ပမတ္တာ
မဌမသိၼ ံ = ပထမတ္သမိန္
ပတိဌာ စ = ပထိတ္ထာ စ
ပကၡာ = ပက္ခါ
ပ႒ာယ = ပတ္ထာယ
ပရိတၱံ = ပရိတ္တံ
ပ႑ိတာနဥၨ = ပန္ဒိတာနင္ စ
ပဥၨမဟာ ပရိစၥာေဂ = ပစ္စမဟာပရိတ္စာေဂ
ပစိ ၦမဘေ၀ = ပစ္ဆိမ ဘေ၀
ပသတၳာ = ပသတ္ထာ
ပရိ၀႗့ံ = ပရိ၀တ္တံ
ပစၥညာသိ ံ = ပစ္စင္ညာသိန္
ပဇၨဳေႏၷာ = ပစ္ဇုန္ေနာ္
ပဋဳပၸႏၷာနံ = ပတုပ္ပန္နာနံ
ပတိဌိေတာ – ပတိတ္ထိေတာ
ပတြာ = ပတ္တ၀ါ
ပတိ႒ = ပတိတ္ထ
မေတၱာသိၼ = ပတ္တြတ္သမိ
ပႆတိ = ပတ္သတိ
ပတၱိပတၱာ = ပတ္တိပတ္တာ
ပဋိစ ၦဒါယ = ပတိတ္ဆဒါယ
ပဋိဃသည = ပတိဃသင္ည
ပရိႆယံ = ပရိတ္သယံ
ပႆႏ ၱဳ = ပတ္သန္တု
ပဋိကၠမႏ ၱဳ = ပတိတ္ကမန္တု
ပဋိကၠမ = မတိတ္ကမ
ပဟိယိႆတိ = ပဟီယိတ္သတိ
ပစၥတၱံ = ပစ္စတ္တံ
ပရိႆာနံ = ပရိတ္သာနံ
ပဋိဇာနႏိ ၱ = ပတိဇာနန္တိ
ပစိ ၦမသိၼ ံ = ပစ္ဆိမတ္သမိန္
ပစိ ၦေမန = ပစ္ဆိေမန
ပမဒၵေန = ပမတ္ဒေန
ပႆဒိၶ = ပတ္သတ္ဓိ
ပတၱာ’ ႏုပၸတၱိဗမၼတံ = ပတ္တာႏုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ
ပေစၥကာနဥၥ = ပစ္ေစကာနင္ စ
ပဥၥဳပါဒနကၡႏၶာ = ပစ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ
ပဥၥမ်ံ = ပင္စမ်ံ
ပဋိနိႆေဂၢါ = ပတိနိတ္သက္ေဂါ
ပ၀ိႆိယ = ပ၀ိတ္သိယ
ပဒကိၡဏံ = ပဒက္ခိနံ
ပေတၱာ = ပတ္ေတာ
ပဒကီၡဏာနိ = ပဒက္ခိနာနိ
ပဒကိၡေဏ = ပဒက္ခိေန
ပထ၀ိပၸဘာေသာ = ပထ၀ိပ္ပဘာေသာ
ပစၥၥေႆာသံု = ပစ္စတ္ေသာသံု
ပရိ၀ဏၰယီ = ပရိ၀န္နယီ
ပဋိဂၢဏွႏိ ၱ = ပတိတ္ဂန္ႏွန္တိ
ပ၀ေတၱ ႏိ ၱ= ပ၀တ္တင္တိ
ပစိ ၦမဒိေသန = ပစ္ဆိမဒိေသန
ပစၥဳပၸႏၷံေသ = ပစ္စုပ္ပန္နံေသ
ပရိမတၱဇာလႆ = ပရိမိတ္တဇာလတ္သ
ပဥၥိမာနိ = ပင္စိမာနိ
ပစၥေ၀ကိၡတဗၺာနိ = ပစ္စ၀က္ခိတက္ဗာနိ
ပစၥေ၀ကိၡတဗၺံ = ပစ္စ၀က္ခိတတ္ဗန္
ပဗၺဇိေတန = ပစ္ဗဇိေတန
ပါဒအႏၶံ = ပါဒအန္ဓံ
ပါရပၸဒိေသန = ပါရပ္ပဒိေသန
ပါကာရႏ ၳေရသု = ပါကာရန္တေရသု
ပါဏဘူတတိၳ = ပါနဘူတတ္ထိ
ပါပဂၢေဟာ = ပါပက္ဂေဟာ
ပါေလႏ ၱဳ = ပါလင္တု
ပါလယႏ ၱဳ = ပါလယန္တု
ပိစ ၦံ = ပိတ္ဆံ
ပိ၀ိ ံသု = ပိ၀ိန္သု
ပုတၱဒါရႆ = ပုတ္တဒါရတ္သ
ပုဗၺဒိေသန = ပုတ္ဗဒိေသန
ပုေဗၺ စ = ပုတ္ေဗ စ
ပုဂၢလာ = ပုတ္ဂလာ
ပုတၱ = ပုတ္တ
ပုဗၺေက = ပုတ္ဗေက
ပုညေကၡတၱံ = ပုန္ညက္ခစ္တံ
ပုရိသုတၱေမ = ပုရိသုတ္တေမ
ပုညံ = ပုန္ညံ
ပုရတၳိမသိၼ ံ = ပုရတ္ထိေမန
ပုညသမၸဒံ = ပုန္ညသမ္ပဒံ
ပုထု၀ိပုကၡေလ = ပုထု၀ိပုတ္ခေလ
ပူေရႏ ၱံ = ပူရင္တံ
ပူေရေႏ ၱာ = ပူရင္ေတာ
ပူေရတြာ = ပူရစ္တ၀ါ
ေပါထုဇၨနိေကာ = ေပါထုတ္ဇနိေကာ
ေပါေနာ္ဗ ၻ၀ိကာ = ေပါႏြတ္ဘ၀ိကာ
(ဖ)
ဇု႒ႆ = ဖုတ္ထက္သ
ဖုႆိတေဂၢ = ဖုတ္သိတက္ေဂ
ေဖာ႒ဗၺာယတနံ = ဖြတ္ထက္ဗာယတနံ 

(ဗ)
ဗလပတၱာ = ပလပတ္တာ
ဗႏၶာမိ = ဗန္ဓာမိ
ဗလိ ံ = ဗလိန္
ဗႏၶဴ = ဗန္ဓူ
ဗလႆိေတာ = ဗလတ္သိေတာ
ဗဟုပၸါဒါ = ဗဟုတ္ပါဒါ
ဗာဟုသစၥဥၥ = ဗဟုသစ္စင္ စ
ဗာတၱိ ံသလကၡဏူေပတာ = ဗတ္တိန္သလက္ခႏူေပေတာ
ဗုဒၶဂုေဏ = ဗုတ္ဓဂုေန
ဗုဒၶဓေမၼဟိ = ဗုတ္ဓဓမ္ေမဟိ
ဗုဒၶႆ = ဗုတ္ဓတ္သ
ဗုဒၶေသေ႒ာ = ဗုတ္ဓသစ္ေထာ
ဗုဒၶါဒိဂုဏစ ၦရ = ဗုတ္ဓာဒိဂုနစ္ဆရ
ဗုဒၶတၳစရိယႏိ ၱ = ဗုတ္ဓတ္ထစရိယန္တိ
ဗုဒၶံ = ဗုတ္ဓံ
ဗုဒၶါနံ = ဗုတ္ဓာနံ
ဗုေဒၶါ = ဗုတ္ေဓာ
ဗုဇိၥ်တြာ = ဗုတ္ဇိတ္တ၀ါ
ေဗာဇၥ်ေဂၤ = ဗြတ္ဇင္ေဂ
ေဗာဇၥ်ေဂၤ ါ = ဗြတ္ဇင္ေဂါ
ဗာဟိရဇၥ်တၱဳပဒၵ၀ါ = ဗာဟိရစ္ဇတ္တုပတ္ဒ၀ါ
ဗာတိၱ ံသ = ဗတ္တိန္သ
ေဗာဇၥ်ဂၤဥၥ = ဗြတ္ဇင္ဂင္ စ
ေဗာဓိပလႅေကၤ = ေဗာဓိပန္လင္ေက
ေဗာဓိသမာၻေရ = ေဗာဓိသမ္ဘာေရ
ဗ်ာဓိ ံ = ဗ်ာဓိန္
ဗ်ာမပၸဘာယ = ဗ်ာမပ္ပဘာယ
ျဗဟၼေန = ျဗန္မေန
ျဗဟၼေနာ = ျဗန္မေနာ
ျဗဟၼစရိယဥၥ = ျဗန္မစရိယင္ စ
ျဗဟၼစရိသု = ျဗန္မစာရိသု
ျဗဟၼ’ေမတံ = ျဗန္မေမတံ
ျဗဟၼမႏ ၱ’ႏိ ၱ = ျဗန္မ မန္တန္တိ
ျဗာဟၼစကၠံ = ျဗန္မစက္ကံ
ျဗာဟၼဏာ = ျဗန္မနာ
ျဗာဟၼဏႆ = ျဗန္မနတ္သ
ျဗဟၼဳေနာ၀ါ = ျဗန္မုေနာ၀ါ
(ဘ)
ဘယႆႏံ ၱ – ဘယပ္သန္တံ
ဘဒႏ ၱာ = ဘဒန္တာ
ဘဂ၀ႏ ၱံ = ဘဂ၀န္တံ
ဘ၀သိၼ ံ= ဘ၀တ္သမိန္
ဘ၀ိႆတိ = ဘ၀ိတ္သတိ
ဘ၀ိႆာမီတိ = ဘ၀ိတ္သာမီတိ
ဘ၀ႏိ ၱ = ဘ၀န္တိ
ဘ၀ႏ ၱဳ = ဘ၀န္တု
ဘျဒာနိ = ဘတ္ဒရာနိ
ဘဏႏၱႆ = ဘနန္တတ္သ
ဘဏာေပတြာန = ဘနာပစ္တ၀ါန
ဘယပတၱာ စ = ဘယပတ္တာ စ
ဘိကၡေ၀ = ဘိတ္ခေ၀
ဘိကၡေ၀ါ = ဘိတ္ခေ၀ါ
ဘိကၡဴ = ဘိတ္ခူ
ဘုဥၨမာနာ = ဘုန္ဇမာနာ
ဘုမၼာနိ၀ါ = ဘုမ္မာနိ၀ါ
ဘူတပုဗၺံ = ဘုန္တပုပ္ဗန္
ဘူတဂၤမွိ = ဘူတင္ဂန္မွိ
ဘူမ႒ာ = ဘူမတ္ထာ
(မ)
မေနာကမၼံ = မေနာကမ္မံ
မေနာဒုစၥရိတံ = မေနာဒုတ္စရိတံ
မနုႆေတာ၀ါ = မႏုတ္သေတာ၀ါ
မႏုႆာ စ = မႏုတ္သာ စ
မႏုေႆဟိ = မႏုတ္ေသဟိ
မႏိ ၱလာ = မန္တိလာ
မဟာေမာဂၢလႅာနံ = မဟာေမာက္ဂန္လာနံ
မယွံ = မယ္ယံွ
မဓိဂစ ၦႏိ ၱ = မဓိဂစ္ဆန္တိ
မဟာပညာ = မဟာပင္ညာ
မဟဗၺလာ = မဟပ္ဗလာ
မေဟႆာသာ = မဟစ္သာသာ
မဂၢါဟတာ = မက္ဂါဟတာ
မဏိသပၸ = မဏိသပ္ပ
မဟိ ံသ = မဟိန္သ
မဇၨပါနာ စ = မစ္ဇပါနာ စ
မဟပၹလာနိ = မဟပ္ဖလာနိ
မဇိၥ်မာ = မစ္ဇိမာ
မဟာသတၱံ = မဟာသတ္တံ
မဟာပဇၨလိေတာ = မဟာပစ္ဇလိေတာ
မဟႏ ၱာ = မဟန္တာ
မဟႏ ၱံ = မဟန္တံ
မဟိဒၶိကာ = မဟိတ္ဓိကာ
မဂၤလံ = မင္ဂလံ
မဂၤလာနိ = မင္ဂလာနိ
မဂၤလမုတၱမံ = မင္ဂလမုတ္တမံ
မႏ ၱံ = မန္တံ
မာရေသနာပမဒၵိေနာ = မာရေသနာပမတ္ဒိေနာ
မိလႅိ = မိန္လိ
မုခအႏံၶ = မုခအန္ဓံ
မုစၥိ ံသု = မုတ္စိန္သု
မုနိကုဥၨရာ = မုနိကုန္ဇရာ
မုတၱာနံ = မုတ္တာနံ
မုေတၱာ = မုတ္ေတာ
မႈဠွကံ = မုန္လွကံ
ေမတၱံ = မစ္တံ
ေမတၱဥၥ = မစ္တင္ စ
ေမာဂၢလႅာနဥၥ = ေမာက္ဂန္လာနင္ စ
(ယ)
ယကၡ = ယက္ခ
ယကၡာ = ယက္ခါ
ယေကၡန = ယက္ေခန
ယတၳ = ယက္ထ
ယႆ = ယတ္သ
ယႆာနံ = ယတ္သာနံ
ယဥၥ = ယင္စ
ယဒဇၥ်ဂါ = ယဒစ္ဇဂါ
ယထိႏၵခီေလာ = ယထိန္ဒခီေလာ
ယဒတၳိ = ယဒတ္ထိ
ယႆာႏုဘာ၀ေတာ = ယတ္သာႏုဘာ၀ေတာ
ယဥွိေစ၀ါႏုယုဥၨေႏ ၱာ = ယင္ညွိေစ၀ါႏုယုန္ဇန္ေတာ
ယႏ ၱ = ယန္တ
ယႆာႏုႆရေဏနာပိ = ယတ္သာႏုတ္သရေနနာပိ
ယကၡေစာရာဒိ = ယက္ခေစာရာဒိ
ယသႆိေနာ = ယသတ္သိေနာ
ယာ၀ကိ၀ဥၥ = ယာ၀ကီ၀င္ စ
ယာ၀တာ’ႆ = ယာ၀တတ္သ
ေယာရုေကၡ = ေယာရုတ္ေခ
(ရ)
ရတၱိ ံ = ရတ္တိန္
ရကၡႏ ၱဳ = ရက္ခန္တု
ရကၡနံ = ရက္ခနံ
ရကၡသာဒီဟိ = ရက္ခသာဒီဟိ
ရတၱိယာ = ရတ္တိယာ
ရေတၱာ စ = ရတ္ေတာစ
ရကၡထ = ရက္ခထ
ရႆကာ = ရက္သကာ
ရကၡာ = ရက္ခါ
ရကၡိေတာ = ရက္ခိေတာ
ရကၡံ = ရက္ခံ
ရတၱိႏၵိ၀’မတႏၵိေတာ = ရက္တိန္ဒိ၀ မတန္ဒိေတာ
ရုကၡမႈလဂတာနံ၀ါ = ရုတ္ခမႈလဂတာနံ ၀ါ
ရုကၡမႈေလ၀ါ = ရုတ္ခမႈေလ ၀ါ
ရူပသိၼ ံ = ရူပတ္သမိန္
ေရာဂါမႏုႆဒုဗိ ၻကၡသမ ၻဴတံ = ေရာဂါမႏုတ္သဒုတ္ဗိတ္ခသမ္ဘူတံ
(လ)
လေဂၢယ် = လက္ေဂယ
လဘႏ ၱေတၳ = လဘန္တတ္ေထ
လဒၶါ = လတ္ဓာ
ေလာကႆ = ေလာကတ္သ
ေလာကဥၥ = ေလာကင္ စ
ေလာကႏ ၱေရ၀ါ = ေလာကန္တေရ ၀ါ
ေလာကဓ ေမၼဟိ = ေလာကဓမ္ေမဟိ
ေလာကတၳစရိယ = ေလာကတ္ထစရိယ
ေလာကုတၱရဓေမၼဟိ = ေလာကုတ္တရဓမ္ေမဟိ
ေလာကေဇ႒ံ = ေလာကဇစ္ထံ
(၀)
၀စီကမၼံ = ၀စီကမ္မံ
၀စီဒုစၥရိတံ = ၀စီဒုက္စရိတံ
၀နသိၼ ံ = ၀နတ္သမိန္
၀သ ႏိ ၱ = ၀သန္တိ
၀ႆာေပသိ ံ = ၀တ္သာေပသိန္
၀ႆီ = ၀တ္ႆီ
၀ေႆာ = ၀တ္ေသာ
၀နပၸဂုေမၺ = ၀နပ္ပဂုန္ေဗ
၀ရညူ = ၀ရင္ညူ
၀ရုဏႆ = ၀ရုနတ္သ
၀႗ဇာတိယံ = ၀တ္တဇာတိယံ
၀ေဇၨသိ = ၀စ္ေဇသိ
၀တြာန = ၀တ္တ၀ါန
၀ဇၨိေတာ = ၀စ္ဇိေတာ
၀ႏၵာမိ = ၀န္ဒါမိ
၀ႏၵာေမ = ၀န္ဒါေမ
၀သႏ ၳာ = ၀သန္တာ
၀ၯႏိ ၱ = ၀တ္ဒန္တိ
၀ါယမႏ ၱာပိ = ၀ါယမန္တာပိ
၀ါသမကပၸယိ = ၀ါသမကပ္ပယိ
၀ါစာကမၼံ = ၀ါစာကမ္မံ
၀ိဂယွ = ၀ိဂယ္ယွ
၀ိဇၨတိ = ၀ိတ္ဇတိ
၀ိဘာ၀ယႏိ ၱ = ၀ိဘာ၀ယန္တိ
၀ိစိကိစိ ၦတဥၥ = ၀ိစိကိတ္ဆိတင္ စ
၀ိပၸမုေတၱာ = ၀ိပ္ပမုတ္ေတာ
၀ိရတၱစိတၱာ = ၀ိရတ္တစိတ္တာ
၀ိညဴ = ၀ိန္ညူ
၀ိတမိေဒၶါ = ၀ိတမိတ္ေဒါ
၀ိဒၶံေသတြာ = ၀ိတ္ဓံသစ္တ၀ါ
၀ိဒၶံေသႏ ၱဳ = ၀ိတ္ဓံသင္တု
၀ိနႆႏ ၱဳ = ၀ိနတ္သန္တု
၀ိနာဘာေ၀ါမီွတိ = ၀ိနာဘာ၀န္မွီတိ
၀ိရူပေကၡဟိ = ၀ိရူပက္ေခဟိ
၀ိမုတၱာနံ = ၀ိမုတ္တာနံ
၀ိ၀ဇၨယိ = ၀ိ၀စ္ဇယိ
၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ = ၀ိတ္ဇာစရဏသမ္ပန္ေနာ
၀ိညဴဟိ = ၀ိန္ညဴဟိ
၀ိပႆိႆ စ = ၀ိပတ္သိတ္သစ
၀ိပၸမုတၱႆ = ၀ိပ္ပမုတ္တတ္သ
၀ိပႆိသံု = ၀ိတ္ပတ္သိသံု
၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷံ = ၀ိတ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ
၀ိနီမုေတၱာ = ၀ိနီမုတ္ေတာ
၀ိရူဠွေကာ = ၀ိရုန္လွေကာ
၀ိရူပေကၡာ = ၀ိရူပက္ေခါ
၀ိ၀ဇၨႏ ၱဳ = ၀ိ၀စ္ဇန္တု
၀ိနႆတု = ၀ိနတ္သတု
၀ိနာသေမႏ ၱဳ = ၀ိနာသမင္တု
၀ိတၱံ = ၀ိတ္တံ
၀ိရူဠွာ = ၀ိရုန္လွာ
၀ိစိ ၦကာ = ၀ိတ္ဆိကာ
၀ီရိယႆ = ၀ီရိယတ္သ
၀ုတၱာ = ၀ုတ္တာ
၀ုၯီ = ၀ုတ္ဒီ
၀ုၯုာ = ၀ုတ္ဒါ
၀႒ာသိ = ၀ုတ္ထာသိ
ေ၀ဂါယိတတၱံ = ေ၀ဂါယိတတ္တံ
ေ၀ဒီတေဗၺာ = ေ၀ဒီတတ္ေဗာ
ေ၀သာရေဇၨဟု’ပါဂတာ = ေ၀သာရစ္ေဇဟုပါဂတာ
(သ)
သမႏ ၱာ = သမန္တာ
သဒၶမၼံ = သတ္ဓမ္မံ
သဂၢေမာကၡဒံ = သက္ဂေမာက္ခဒံ
သစၥ၀ေဇၹန = သစ္စ၀စ္ေဇန
သတၱႏၷံ = သက္တန္နံ
သမာ၀ိႆ = သမာဓိတ္သ
သမၸေတၱ = သမ္ပတ္ေတ
သမႏၷာဂတႆ = သမန္နာဂတတ္သ
သမၼာသမၺဳဒၶႆ = သမ္မာသမ္ဗုတ္ဓတ္သ
သမၼာသဗၺဳဒၶါနံ = သမ္မာသမ္ဗုတ္ဓာနံ
သမၼာသမၺဳဒၶေကာဋီဟိ = သမ္မာသမ္ဗုတ္ဓေကာတီဟိ
သႏ ၱာသႏ ၱစိတၱာ = သန္တာသန္တစိတ္တာ
သဗၺကာလံ = သပ္ဗကာလံ
သဗၺဒါ = သပ္ဗဒါ
သဗၺသၾတဳ = သပ္ဗသတ္တရု
သဗၺံ = သပ္ဗံ
သေဗၺသု = သပ္ေဗသု
သေဗၺဟိ = သပ္ေဗဟိ
သဗၺသမၸတၱိသာဓကံ = သပ္ဗသမ္ပတ္တိသာဓကံ
သေႏ ၱာသေႏ ၱာသေဟတံု = သန္ေတာ သန္ေတာသေဟတံု
သဒၶိ ံ = သတ္ဒိန္
သကၠစၥ = သကစ္ စ
သမုဒၵဒိေသန = သမုတ္ဒဒိေသန
သစိ ၦကာတဗၺႏိ ၱ = သစ္ဆိကာတတ္ဗန္တိ
သမၼာသေမၺာဓိ ံ = သမ္မာသမ္ေဗာဓိန္
သမႏုပႆိတံု = သမႏုပတ္သိတံု
သေဂၢသု = သက္ေဂသု
သမၼပၸညာယ = သမ္မတ္ပင္ညာယ
သဥၥိစၥ = သင္စိတ္စ
သကၤပၸႆ = သင္ကပ္ပတ္သ
သမိဇၥ်တု = သမိတ္ဇတု
သႏၷေဒၶါ – သန္နတ္ေဓာ
သဏၭိတ = သန္ထိတ
သမၺာဓပၸဋိပေႏၷာသိၼ = သမ္ဗာဓမ္ပတိပန္ႏြတ္သမိ
သဟႆိ ံ = သဟတ္သိန္
သမု႒ာနာနဥၥ = သမုတ္ထာနာနင္ စ
သမၸယုတၱကာနံ = သမ္ပယုတ္တကာနံ
သေဒ၀ကာ = သ, ေဒ၀ကာ
သႏံ ၱ = သန္တံ
သဂၤေဟာ = သင္ဂေဟာ
သႏၱဳ႒ီ စ = သန္တုတ္ထီ စ
သမဏာနဥၥ = သမနာနင္ စ
သဗၺတၳ = သတ္ဗတ္ထ
သဗၺပါပ၀ိနာသနံ = သပ္ဗပါပ၀ိနာသနံ
သဗၺေလာက ဟိတတၳာယ = သပ္ဗေလာက ဟိတတ္ထာယ
သမတၱိ ံသပါရမိေယာ = သပ္ဗင္ညုတဉာနပ္ပတိေ၀ဓံ
သေဗၺပိ = သပ္ေဗပိ
သက်မုနိ = သက္က်မုနိ
သမတၱိ = သမတ္ထိ
သမာဓိမာနႏ ၱရိကညမာဟု = သမာဓိမာနန္တရိကင္ညမာဟု
သပၸဳရိသံ = သပ္ပုရိသံ
သဟာ၀ႆ = သဟာ၀တ္သ
သကၠာယဒိဌိ = သက္ကာယဒိတ္ထိ
သေကၠာ = သက္ေကာ
သႏ ၱဳႆေကာ စ = သန္တုတ္သေကာ စ
သလႅဟုဟုကဂုတၱိ = သန္လဟုက ၀ုတ္တိ
သႏိ ၱျႏၵိေယာ စ = သန္တိန္ဒရိေယာ စ
သမၻေ၀သီ ၀ = သမ္ဘေ၀သီ၀
သဗၺေလာကသိၼ ံ = သပ္ဗေလာကတ္သမိန္
သမၸမေႏၷာ = သမ္ပန္ေနာ
သရႏ ၱာနံ = သရန္တာနံ
သကိၡ ံသု = သက္ခိန္သု
သစၥံေသာေစယ် ’ႏုဒၵယာ = သစ္စံေသာေစယႏုတ္ဒယာ
သေစၥန = သစ္ေစန
သစၥကိရိယမုတၱမံ = သစ္စကိရိယမုတ္တမံ
သရိတြာ = သရိတ္တ ၀ါ
သႏိ ၱ= သန္တိ
သဗၺဳပဒၵဳပဒၵ၀ဇာလမွာ = သပ္ဗုပတ္ဒ၀ဇာလန္မွာ
သမ ၻ၀ါ = သမ္ဘ၀ါ
သမႈပဗ်ဴေဠွာ = သမႈပဗ်ဳန္ေလွာ
သကၠႆ = သက္ကပ္သ
သဂၤါမဂတာနံ = သင္ဂါမဂတာနံ
သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ = သတ္ထာေဒ၀မႏုတ္သာနံ
သႏၵိဌိေကာ = သန္ဒိတ္ထိေကာ
သတၳာ = သတ္ထာ
သဗၺဳဒၶံ = သတ္ဗုတ္ဓံ
သေရယ်ာထ = သေရယာထ
သဗၺဘူတာႏုကမိၸေနာ = သပ္ဗဘူတာႏုကမ္ပိေနာ
သဗၺဓိ = သပ္ဗဓိ
သက်ပုတၱႆ = သက္က်ပုတ္တတ္သ
သဗၺဒုကၡာပႏႈဒနံ = သတ္ဗဒုတ္ခါပႏူဒနံ
သဗၺညဳေနာ = သတ္ဗင္ညဳေနာ
သေဒ၀ကႆ = သ, ေဒ၀ကတ္သ
သဗၺသႏ ၱပ = သပ္ဗသန္တာပ
သဗၺေ၀ရမတိကၠေႏ ၱာ = သတ္ဗေ၀ရမတိတ္ကန္ေတာ
သဗၺီတိေယာ = သတ္ဗီတိေယာ
သတၱဓေမၼ စ = သတ္တဓမ္ေမ စ
သတိသခၤါေတာ = သတိသင္ခါေတာ
သဥၥိစၥ = သင္စိတ္ စ
သမာဓုေပကၡာ = သမာဓုပစ္ခါ
သဗၺဒႆိနာ = သပ္ဗဒတ္သိနာ
သမၼဒကၡာတာ = သမ္မဒက္ခါတာ
သဗၺဒႆိနာ = သမ္ဗဒတ္သိနာ
သစၥ၀ေဇၨန = သစ္စ၀စ္ေဇန
သေမၼာဒိတြာန = သေမာဒိတ္တ၀ါန
သကုဏႆ = သကုနတ္သ
သေဒၵါ = သတ္ေဒါ
သမ ၻဒံ = သမ္ဘဒံ
သေဗၺေဒ၀ါႏုေမာဒႏ ၱဳ = သတ္ေဗေဒ၀ါႏုေမာဒန္တု
သမၺသမၸတၱိသိဒၶိယာ = သပ္ဗသမ္ပတ္တိသတိတ္ဒိယာ
သဒၶါယ = သတ္ဓာယ
သဗၺဗုဒၶါနုဘာေ၀န = သပ္ဗဗုတ္ဓာႏုဘာေ၀န
သေမၺာဓိမုတၱမံ = သမ္ေဗာဓိမုတ္တမံ
သက်ာနံ = သက္က်ာနံ
သတိ ံ = သတိန္
သာသနႆ စ = သာသနတ္သ စ
သာသနမိၸ စ = သာသနမ္ပိ စ
သာ၀တၳိယံ = သာ၀တ္ထိယံ
သာရိပုတၱႆ = သာရိပုတ္တတ္သ
သာမီစိပၸ႗ိပေႏၷာ = သာမီစိပ္ပတိပန္ေနာ
သာဓုသမၼေတ = သာဓုသမ္မေတ
သိခိႆာပိ စ = သိခိပ္သာပိ စ
သီတာႏုဗ်ဥၨနာဓရာ = သီတာႏုဗ်င္ဇနာဓရာ
သီလဗၺတံ၀ါပိ = သီလပ္ဗတံ၀ါပိ
သုတြာ = သုတ္တ၀ါ
သုပေဏၰန = သုပန္ေနန
သုဏႏ ၱဳ = သုနန္တု
သုသိကၡိေတာ = သုသိပ္ခိေတာ
သု၀တၳိ = သု၀တ္ထိ
သုစိ ံ = သုစိန္
သုဂတႆ = သုဂတတ္သ
သုပၸယုတၱာ = သုပ္ပယုတ္တာ
သုေတၱာ = သုတ္ေတာ
သု၀ေစာစႆ = သု၀ေစာစတ္သ
သုရသဂၤါေမာ = သုရသင္ဂါေမာ
သုညာဂါရဂတာနံ၀ါ = သုန္ညာဂါရဂတာနံ၀ါ
သုပၸဋိပေႏၷာ = သုပ္ပတိပန္ေနာ
သုညဂါေရ၀ = သုန္ညဂါေရ၀
သုပၸတာ = သုပ္ပတာ
သုနကၡတၱံ = သုနက္ခတ္တံ
သုမဂၤလံ = သုမင္ဂလံ
သုပၸဘာတံ = သုပ္ပဘာတံ
သုဟု႒ိတံ = သုဟုတ္ထိတံ
သုမုဟုေတၱာ စ = သုမုဟုတ္ေတာ စ
သုယ႒ံ = သုယိတ္ထံ
ေသႏၱဳ = သင္တု
ေသသဥၥာပိ = ေသသင္စာပိ
ေသာတၳိ = သြတ္ထိ
ေသာတၳိနာ = သြတ္ထိနာ
ေသာကပတၱာ စ = ေသာကပတ္တာ စ
ေသာတၳာနံ = သြတ္ထာနံ
ေသာတုမဂၢံ သမဂၢါ = ေသာတုမက္ဂံ သမက္ဂါ
ေသာ၀စႆတာ = ေသာ၀စတ္သတာ
သံခိေတၳန = သံခိတ္ေတန
သံဃဥၥ = သံဃင္ စ
သံသရႏ ၱာနံ = သံသရန္တာနံ
သံ၀တၱႏၱိ = သံ၀တ္တန္တိ
သြာကၡာေတာ = သြက္ခါေတာ
(ဟ)
ဟတၳိ = ဟတ္ထိ
ဟရႏိ ၱ = ဟရန္တိ
ဟရိႆ၀ ေဏၰာ = ဟရိတ္သ၀န္ေနာ
ဟရိႆ၀ဏၰံ = ဟရိတ္သ၀န္နံ
ေဟာႏိၱ = ဟြန္တိ
ေဟာႏၱဳ = ဟြန္တု
ဟံ ိသကာ = ဟိန္သကာ
ေဟႆတိ = ဟစ္သတိ
(အ)
အဥၨလိကရဏီေယာ = အင္ဇလိကရဏီေယာ
အႏုတၳရံ = အႏူတ္တရံ
အဘီရု = အ ဘီရု
အဆမၻီ = အ ဆမ္ဘီ
အႏုၾတာသီ = အႏုတ္တရာသီ
အပလာယီတိ = အ ပလာယီတိ
အရေည = အရင္ေည
အပၸသေႏၷဟိ = အပ္ပသန္ေနဟိ
အမႏုေႆဟိ = အ, မႏုတ္ေသဟိ
အဂၤ ီရသႆ = အင္ဂီရသတ္သ
အပၸဋိ၀တၱိယံ = အပ္ပတီ၀တ္တိယံ
အ႒ာရသဟိ = အတ္ထာရသဟိ
အေမွ’နုရကၡႏ ၳဳ = အန္ေမွႏုရက္ခန္တု
အေရာေဂန = အ, ေရာေဂန
အဘိ၀ါဒနသီလိႆ = အဘိ၀ါဒနသီလိတ္သ
အဇာတိ’မဇရာဗ်ာဓံ ိ = အ, ဇာတိမ ဇရာဗ်ာဓိန္
အေနကဂုဏသဂၤဟံ = အေနကဂုဏသင္ဂဟံ
အဘိညာယ = အဘိန္ညာယ
အဘိနႏၵိတြာ = အဘိနန္ဒိတ္တ၀ါ
အ၀မဂၤလဥၥ = အ၀မင္ဂလင္ စ
အကႏံ ၱ = အ ကန္တံ
အေမွဟိ = အန္ေမွဟိ
အရဟႏ ၱာနဥၥ = အရဟန္တာနင္ စ
အတၳိ = အတ္ထိ
အပရာဇိတပလႅေကၤ = အ ပရာဇိတပန္လင္ေက
အဂၢပၸေတၱာ = အက္ဂပ္ပတ္ေတာ
အတၳ = အတ္ထ
အေရာဂါ = အ, ေရာဂါ
အ႒ာသိ = အက္ထာသိ
အဘိသေမစၥ = အဘိသမစ္ စ
အပၸဂေဗ ၻာ = အပ္ပ ဂတ္ေဘာ
အေနာေမ = အ, ေနာေမ
အေသေ၀ = အ, ေသေ၀
အကာေယ = အ, ကာေယ
အဓာရေဏ = အ, ဓာရေဏ
အဂၢိဒိေသန = အက္ဂိဒိေသန
အပၸေမယ်ာ = အပ္ပေမယာ
အပါဒကာ = အ, ပါဒကာ
အပၸါကဋံသရီေရ = အပ္ပါကတံသရီေရ
အဘိဏွံ = အ, ဘိန္ႏွံ႕
အနတီေတာတိ = အန, တီေတာတိ
အ႒ဂၤ ိေကာ = အက္ထင္ဂိေကာ
အဗ ၻဳဂၢစိ ၦ = အတ္ဘုတ္ဂစ္ဆိ
အတိကၠမၼ = အတိတ္ကမ္မ
အပရပၸစၥေယာ = အ, ပရပ္ပစ္စေယာ
အဘ၀ိႆ = အ, ဘ၀ိတ္သ
အကာသံ ိ = အကာသိန္
အဇၨ = အစ္ဇ
အဏၰ၀ံ = အန္န၀ံ
အဟမၸိ = အဟံပိ
အတၳဂၤေမႏ ၱဳ = အတ္ထင္ ဂမင္တု
အနႏ ၳရာေညာ = အနန္တပုန္ေညာ
အႏၱရာေယာ = အန္တရာေယာ
အပၸဋိေယာ = အပ္ပတိဟတံ
အဖုဋံ = အ, ဖုတံ
အဗ်ာ၀ဋမေနာ = အ, ဗ်ာ၀တမေနာ
အမိတံ = အ, မိတံ
အသမံ = အ, သမံ
အ၀ေတၱ = အ, ၀တ္ေတ
အဂႏၶေ၀ = အ, ဂန္ဓေ၀
အဓိေ႒ယ် = အဒိတ္ေထယ
အႏုပဂၢမၼ = အႏုပက္ဂန္မ
အကၡာတံ = အက္ခါတံ
အႏ ၱလိေကၡ = အန္တလိိတ္ေခ
အ႒သတံ = အတ္ထသတံ
အသမၸကမိၸေယာ =အ,သမ္ပကမ္မိေယာ
အရိယသစၥာနိ = အရိယသစ္စာနိ
အေ၀စၥ = အ၀စ္စ
အ႒မမာဒိယႏိ ၱ = အတ္ထမမာဒိယန္တိ
အဘဗၺ = အဘတ္ဗ
အဘဗၺတာ = အဘတ္ဗတာ
အႏုတၳေရာ = အႏုတ္တေရာ
အ၀ိရူဠၨိဆႏၵ = အ, ၀ိရုန္လုိဆန္ဒ
အပၸကိေစၥာ စ = အပ္ပကိတ္ေစာ စ
အဒိ႒ = အ, ဒိတ္ထ
အ၀ိဒူေရ = အ, ၀ိဒူေရ
အပရိမာဏ = အ, ပရိမာဏ
အသမၺာဓံ = အ, သမ္ဗာဓံ
အေ၀ရ’ မသပတၱံ = အ, ေ၀ရ မသပတ္တံ
အပါဒေကဟိ = အ, ပါဒေကဟိ
အပၸမာေဏာ = အပ္ပမာေနာ
အပတနာ = အ, ပတနာ
အ၀ဥၨနာ = အ, ၀င္ဇနာ
အ၀ီတရာေဂါ = အ, ၀ီတရာေဂါ
အ၀ီတေဒါေသာ = အ, ၀ီတေဒါေသာ
အ၀ီတေမာေဟာ = အ, ၀ီတေမာေဟာ
အဟဥၥ = အဟင္ စ
အရညဂ တာနံ = အရင္ညဂတာနံ
အႏုႆေရယ်ာထ = အႏုတ္သေရယ်ာထ
အနုတၱေရာပုရိသဒမၼသာရထိ = အႏုတ္တေရာပုရိသဒမ္မသာရထိ
အႏုႆရတံ = အႏုတ္သရတံ
အကာလိေကာ = အ, ကာလိေကာ
အ႒ပုရိသပုဂၢလာ = အတ္ထပုရိသပုတ္ဂလာ
အၾတာဂ စၦႏ ၳဳ = အတ္ထရာဂစ္ဆန္တု
အႏုေမာဒိတြာ = အႏုေမာဒိတ္တ၀ါ
အတၱေနာ = အတ္တေနာ
အမႏုႆေတာ၀ါ = အ, မႏုတ္သေတာ၀ါ
အသဒၶမၼေတာ၀ါ = အ, သတ္ဓမ္မေတာ၀ါ
အဂၢိေတာ၀ါ = အက္ဂိေတာ၀ါ
အသႏၵိဌိေတာ၀ါ = အ, သန္ဒိတ္ထိေတာ၀ါ
အသပၸဳရိသေတာ၀ါ = အ, သပ္ပုရိသေတာ၀ါ
အႆ = အတ္သ
အဟိ၀ိစိ ၦကာ = အဟိ၀ိတ္ဆိကာ
အစၦ = အစ္ဆ
အနာထပိ႑ိကႆ = အ, နာထပိန္ဒိကတ္သ
အညတရာ = အင္ညတရာ
အဘိကၠႏၱာယ = အဘိတ္ကန္တာယ
အဘိကၠႏ ၱ၀ဏၰာ = အဘိတ္ကန္တ၀န္နာ
အဘိ၀ါေဒတြာ = အဘိ၀ါဒစ္တ၀ါ
အဇၥ်ဘာသိ = အစ္ဇဘာသိ
အစိႏ ၱယံု = အ, စိန္တယံု
အေသ၀နာ စ = အ, ေသ၀နာ စ
အတၱသမၼာပဏီဓိ စ = အတ္တသမ္မာပဏီဓိ စ
အန၀ဇၨာနိကမၼာနိ = အန, ၀စ္ဇာနိကမ္မာနိ
အပၸမာေဒါ စ = အပ္ပမာေဒါ စ
အရိယသစၥာနဒႆနံ = အရိယသစ္စာနဒတ္သနံ
အေသာကံ = အ, ေသာကံ
အဘိနိကၡမနံ = အဘိနိတ္ခမနံ
အပၸမတၱာ = အပ္ပမတ္တာ
အာယသၼေတာ = အာယတ္သမေတာ
အာသဠွိယံ = အာသန္လွိယံ
အာယု၀ေဏၰာ = အာယု၀န္ေနာ
အာယသၼာ = အာယတ္သမာ
အာနႏၵေတၳေရာ = အာနန္ဒတ္ေထေရာ
အာဏာေခတၱမွိ = အာဏာခစ္တန္မွိ
အာ၀ေဇၨတြာ = အာ၀စ္ဇစ္တ၀ါ
အာမေႏၱသိ = အာမန္ေတသိ
အာယႏၱဳ = အာယန္တု
အာရကၡာသု = အာရက္ခါသု
အာရကၡံ = အာရက္ခံ
အာကာသဌာ စ = အာကာသတ္ထာ စ
အာကခၤမာနာ = အာကင္ခမာနာ
(ဣ)
ဣဒမေ၀ါ စ = အိဒမေ၀ါ စ
ဣဓမၸိ = အိဒံပိ
ဣဒၶိမေႏၱာ = အိတ္ဒိမန္ေတာ
ဣလႅိ = အိန္လိ
ဣေႏၵန = အိန္ေဒန
ဣကႆ = အိမတ္သ
ဣတၳိယာ = အိတ္ထိယာ
ဣတၳတၳာယာတိ = အိတ္ထတ္ထာယာတိ
(ဤ)
ဤသာနႆ = အီသာနတ္သ
(ဥ)
ဥဇူ စ = အုဇူ စ
ဥဒၶံ = အုတ္ဓံ
ဥဒၵကံ = အုတ္ဒကံ
ဥၾတာသီ = အုတ္တရာသီ
ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ = အုဇုပ္ပတိပန္ေနာ
ဥတၱရသံၼ ိ = အုတ္တရတ္သမိန္
ဥတၱရံ = အုတ္တရံ
ဥဒကမၸိ = အုဒကံပိ
ဥဏၰနာဘီ = အုန္နနာဘီ
ဥပ႒ာနံ = အုပထာနံ
ဥပ႒ိတာ = အုပတ္ထိတာ
ဥပဒၵ၀ါ = အုပတ္ဒ၀ါ
ဥေဏွ = အုန္ေႏွ
ဥပၸဇၨႏိ ၱ= အုပ္ပစ္ဇန္တိ
ဥတၱရဒိေသန = အုတ္တရဒိေသန
ဥမၼတၱကံ = အုမ္မတ္တကံ
ဥပသကၤမိတြာ = အုပသင္ကမိတ္တ၀ါ
ဥပ၀ေဒယ်ံဳ = အုပ၀ေဒယံု
ဥပၸေဇၨယ် = အုတ္ပစ္ေဇယ
ဥေလႅာကယတံ = အုန္ေလာကယတံ
ဥေလႅာေကယ်ာထ = အုန္ေလာေကယာထ
(ဦ)
ဦရုအႏၶံ = အူရုအန္ဓံ
(ဧ)
ဧကာဟာရေကာ = ေအကာဟာရေကာ
ဧေတ = ေအေတ
ဧေတန = ေအေတန
ဧေတာဟမသၼိ = ေအေတာဟမတ္သမိ
ဧတံ = ေအတံ
ဧတၳာ = အစ္တာ
ဧတၳ = အစ္ထ
ဧသႏၷဒိေသန = ေအသန္နဒိေသန
ဧကပုတၱမနုရေကၡ = ေအကပုတ္တမႏုရက္ေခ
ဧ၀မၸိ = ေအ၀မ္ပိ
ဧေတစေညစ = ေအေတစင္ေည စ
ဧကသံၼ ိ = ေအကတ္သမိန္
ဧတၱာ၀တာ စ = အစ္တာ၀တာ စ
ဧဟိပႆီေကာ = ေအဟိပတ္သိေကာ
(ၾသ)
ၾသပေနယ်ိေကာ = ေအာပေနယိေကာ
ၾသသဓဥၥ = ေအာသခင္ စ
အသံထြက္ရြတ္ဖတ္ပံု အညႊန္းျပီးဆံုး၏။

 

ေနာက္ပိုင္းတြင္ အႏၱရာယ္ကင္း ပရိတ္တရားေတာ္မ်ားႏွင့္ ဂါထာေတာ္မ်ားကို ဆက္လက္ေရးသား တင္ျပေပးသြားမည္ျဖစ္ပါသျဖင့္ လုိအပ္ေသာ ပါဠိစကားလံုးမ်ားကို ရွာေဖြဖတ္ရူႏုိင္ၾကပါေစ။

ပါဠိဆရာၾကီးဦးေအာင္တင္ ဗုဒၶပရိတ္ေတာ္ႏွင္ အႏၱရာယ္ကင္း ဂါထာေပါင္းခ်ဳပ္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပသည္။

Ref: http://www.myittaryik.com/2010/08/blog-post_9354.html

ဘိကၡဴ ပါဠိ အနက္ – သံသရာေဘးကို ရွူေလ့ရွိသူ

ဘိကၡဴ ဆိုတဲ႔ ပုဒ္ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ရဟန္းလို႔ ျပန္ဆိုၾကတာမ်ားတယ္႕႕႕႕႕ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ၾကီးနဲ႕ မဟာေဗာဓိျမိဳင္ဆရာေတာ္ၾကီးတို႔ေျပာျပမွ ဘိကၡဴ  ဆိုတာရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသာမကဘူးဆိုတာ သိရပါတယ္။

ဘိကၡဴ ဆိုတာ ဘီ = ဘယံ + ဣကၡ = ဆင္ျခင္ျခင္း + ရူ = တင္စားေခၚေဝါသည္႔ ပုဒ္ေတြကိုေပါင္းထားတာပါ။

သံသရာေဘးကို ရွူေလ့ရွိသူ မွန္သမွ်ကို ဘိကၡဴဟုေခၚသည္။

ေလ့လာလိုသူမ်ား အတြက္ေတာ့ တိပိဋက ပါဠိ ျမန္မာ အဘိဓာန္ အတြဲ ၁၅ စာမ်က္နာ ၆၉၅ မွာ ဖတ္ရူနိုင္ပါတယ္။

ဗုဒၶျမြက္ၾကားမာဂဓ စကားဟူသည္မွာ – ပါဠိဘာသာ

ဗုဒၶျမတ္စြာတရားဦးေဟာေတာ္မူရာအရပ္သည္“မာဂဓဘာသာ ”ေျပာဆိ ုသံုးႏံႈးၾကသည့္နယ္ပယ္ျဖစ္၍“မာဂဓဘာသာ”ျဖင့္ တရားဦးေဟာေတာ္မူ၏။“မာဂဓတိုင္းသားမ်ာ း” ေျပာၾကေသာဘာသာစကားျဖစ္၍“မာဂဓဘာသ ာစကား”ဟုေခၚ၏။ယေန႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအေလးအျမတ္ျပဳရေသာပိဋကတ္ေတာ္ပါဠိ သည္“မာဂဓဘာသာ”ႏွင့္သေဘာခ်င္းတူညီၤသည္ကိုေတြ႕ရ ၏။ဘုရားရွင္တိုင္းလက္ကိုင္ျပဳခဲ႔ေတာ္မူေသာ“မာဂဓ စကား”ကိုပင္ပိဋကတ္ေတာ္၌“ပါဠိေတာ္”ဟုေခၚတြင္ေၾကာ င္း“ဆရာ ေတာ္အရွင္နာရဒ(ပုတီးကုန္း)၏ေရးသားခ်က္စာတမ္းတြင ္”မွတ္သားရဖူးပါသည္။

ဤစကားကိုေထာက္၍“မာဂဓဘာသာ”တိုင္းကို “ပါဠိ”ဟု မေခၚ။ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္နွင့္သက္ဆိုင္ေသာမာဂဓဘာသာအ ခ်ိဳ႕ကိုသာ“ပါဠိဘာသာ”ဟု ေခၚစမတ္ျပဳၾကသည္ ။“ပဋိသမိၻဒါ”ဟူသည္“ခြဲျခမ္းေ၀ဖန္၍သိျမင္ႏိုင္မႈ ”ကိုဆိုလိုပါသည္။ပဋိသမၻိ ဒါ(၄)မ်ိဳးရွိရာ“နိရုတၱိ ပဋိသမိၻဒါ”ဟူသည္မွာ“ယုတၱိယုတၱာႏွ င့္တကြဘာသာစကားကိုသိျမင္ေသာဉာဏ္အထူး”ကိုဆိုလို၏။

ထို ဉာဏ္အထူးကိုရေတာ္မူေသာပုဂၢိဳလ္သည္ “ပိဋကတ္ပါဠိေတာ္”ကိုအထူးသင္ယူစရာမလိုပဲ“အရွင္စူ ဠပန္”ကဲ႔သို႔အလိုလို တတ္ေျမာက္ႏိုင္စြမ္းရွိ၏။ “သကၠတဘာသာ”စသည္ကား“ပဋိသမိၻဒါ”ရေ သာ္လည္းတကူးတကသင္ယူမွသာတတ္ေျမာက္ႏိုင္၏။

အျပန္အလွန္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ အျခားေသာဘာသာမ်ိ ဳးစံုကိုမည္မွ်ပင္တတ္ေျမာက္ေစကာမူ“နိရုတၱိ ပဋိသမိၻဒါဉာဏ္”မ ်ိဳးကို ရရာရေၾကာင္းမဟုတ္ေခ်။“မာဂဓဘာသာ”ျဖစ္ေသာ ပရိယတၱိကိုသင္ယူဖူးသူတို႔သာထိုဉာဏ္မ်ိဳးရဖို႔ရာ အေထာက္အပံ့ ေကာင္းရသူျဖစ္၏။ထို႔ေၾကာင့္အေျမာ္အျမင္ႀကီးမားေသာ ေရွးေရွးဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားက “သီလ”ခံယူရာ၌ “ပါဠိဘာသာ”ႏွင့္ စီစဥ္ထားျခင္းျဖစ္၏။

“ပါဠိဘာသာ”သည္ “ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းေရြ႕မႈမရွိျခင္း၊ ကမာၻေၾကေသာ္လည္းေပ်ာက္ကြယ္မႈမရွိျခင္း၊သဘာ၀အ နက္အဓိ ပၸါယ္ကို ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊မဂ္ဉာဏ္,ဖိုလ္ဉာဏ္ကိုျဖစ္ေစႏိုင္ျခင္း၊ တစ္ဦးတည္းေသာဆရာ၏လက္ေအာက္၌မူတစ္ခုတည္းကို သာေဖာ္ျပသျဖင့္အနက္အဓိပၸါယ္တိက်ျပတ္သားျခင္း”စသ ည္ျဖင့္ ပါဠိ ၏ေကာင္းက်ိဳးမ်ားကိုေလ့လာမွတ္သားႏိုင္ပါသည္။

အထက္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ ဆရာသမားအစဥ္အဆက္ ကပါဠိ၏အေရးပါပံုမ်ားကိုသြန္သင္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားျဖစ္၏။ဗုဒၶျမတ္ စြာဘုရား၏တရားဓမၼမ်ားကို ပါဠိပိဋကတ္ေတာ္ျ ဖင့္မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းျဖစ္၍မူရင္းက်က်ေလ့လာသိရွိလိုလွ်င္ ပါဠိေတာ္ ကိုအေလးထားဂရုစိုက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

သာမန္လူတစ္ခြန္းေျပာခ်ိန္တြင္“ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား”က အခြန္းေပါင္းမ်ားစြာေျပာႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾက၏။ပညာရွင္တို႔ကမူ-“ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္”ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးသည္ အလြန္က်စ္လစ္ေလးနက္ေသာစကားလံုးမ်ားကိုသံုးႏံႈးႏ ိုင္သျဖင့္ေဖာင္းပြ ေသာစကားလံုးအခြန္းေပါင္းမ်ားစြာသံုးႏံႈးမည့္အစား တစ္ခြန္းတည္းျဖင့္လိုရင္းေရာက္ေအာင္ေျပာႏိုင္သည္ကိုဆိုလို ေၾကာင္း“ဆရာႀကီးဦးသုခ”ကေရးသားဖူးပါသည္။

ေသခ်ာသည္မွာ တရားဓမၼမ်ားကိုေရးသားေဟာေျပာၾကရာ၌ ပါဠိစကားလံုးထက္က်စ္လွစ္ေလးနက္ေသာစကားလံုးကိုမသံုး ႏံႈးႏိုင္ၾကသျဖင့္ထို ပါဠိစကားလံုးမ်ားကိုပင္ တိုက္ရိုက္သံုးစ ြဲၾကရသည္ဟုဆို၏။ျမန္မာစာေပတြင္ပါဠိသက္ေ၀ါဟာရမ်ား သည္ေ၀ါဟာရအားလံုး၏(၄၀%)ခန္႔ရွိသည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဆိုေၾကာင္းဂုဏ္ထူးဦးသိန္ းႏိုင္ကေျပာဖူးသည္။

တစ္ခုထပ္မံေျပာလိုသည္မွာ-ပါဠိစာေပျမင္တိုင္းလည္းဘုရားေဟာဟု ရမ္း၍မယံုသင့္ေခ်။ မိရိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ပါဠိဂါထာ၊ပါဠိ ိစာေပမ်ားကိုျမင္လိုက္သည္ႏွင့္ ဘုရားေဟာပဲဟူ၍ဆံု ုးျဖတ္လွ်က္ယံုၾကည္ လိုက္ၾက၏။

ထို ပါဠိစာသည္ သဒၵါစည္းကမ္းမ်ားျဖင့္စစ္ေဆးေသာ ္မွန္ကန္ပါ၏ေလာ၊အဘိဓာန္အားျဖင့္စစ္ေဆးေသာ္ အဓိပၸါယ္ရွိပါ၏ ေလာ၊ဗုဒၶ၏တရားဓမၼအတိုင္းျဖစ္ပါ၏ေလာ မေ၀ဖန္တတ္ေတာ႔ေခ်

အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္-ပါဠိဘာသာနွင့္ပတ္သက္၍ အစြန္းတရား(၂)ပါးရွိ၏။ (၁)ပထမအစြန္းမွာ ပါဠိစာေပကို လိုအပ္သည္ထက္ပို အထင္ႀကီးလြန္းသျဖင့္ ပါဠိလိုေရးသမွ် ဘုဂရားေဟာထင္၏။ (၂)ဒုတိယအစြန္းမွာပါဠိဘာသာကုိ ပစ္ပယ္ျခင္းျဖစ္၏။

ထိုအစြန္း(၂)ပါးစလံုးသည္ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ေလ့လာက်င့္ႀကံရာ၌ႀကီးစြာေသာအဟန္႔အတားကိုျဖစ္ေစပါ ေၾကာင္းတင္ျပအပ္ပါသည္။

ခ်မ္းသာပါေစ၊ေအးၿငိမ္းပါေစ၊ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ..လြတ္ေျမာက္ၾကပါေစ။

မူရင္လင္းသို႔ http://buddhismworld.ning.com/