တရားအားထုတ္တယ္ဆိုတာ ရုပ္နာမ္တရားေတြကို သတိထားၿပီး ဉာဏ္ပညာနဲ႕ ၾကည့္ေနတာပါ။
၀ိပႆနာတရားအလုပ္ အားထုတ္ၾကရာမွာ မသိမျဖစ္ သိထားရမွာက ရုပ္တရားနဲ႕ နာမ္တရားပါ။ ၀ိပႆနာရဲ႕ အာရံုဟာ ရုပ္နဲ႕နာမ္ဆိုေတာ့ ၀ိပႆနာတရား ရႈပြားေနမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုသေဘာတရားက ရုပ္၊ ဘယ္လိုသေဘာတရားက နာမ္လို႕ သိထားရပါမယ္။
တရားအလုပ္ ၀ိပႆနာအလုပ္ဆိုတာ ရုပ္နာမ္ရဲ႕သေဘာလကၡဏာေတြကို အေသအခ်ာသိေအာင္ ဉာဏ္ပညာနဲ႕ ထိုးထြင္းသိေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရတာမို႕ပါ။
ရုပ္ဆိုတာ ရူပ ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလံုးကေန ဆင္းသက္လာခဲ့တာပါ။ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲတဲ့ သေဘာမွန္သမွ်ဟာ ရုပ္တရားရဲ႕ သေဘာ သဘာ၀ပါ။ ပူလာရင္တစ္မ်ဳိး ေအးျပန္ေတာ့တစ္မ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ပူေနခိုက္မွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ သေဘာေတြဟာ ေအးလာျပန္ေတာ့ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ သေဘာတရားအသစ္တစ္မ်ဳိး ေျပာင္းသြားတာပါ။
ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ေနခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရုပ္သေဘာေတြဟာ စားေသာက္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္မ်ဳိး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ကိုယ္ေပၚမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖံုဖံု ျဖစ္ေပၚေပ်ာက္ပ်က္ၿပီး ေျပာင္းလဲသြားတာမွန္သမွ်ကို ရုပ္လို႕ သိထားပါ။
နာမ္တရားဆိုတာ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စိတ္ထဲမွာ ထင္ရွားေနတဲ့ သေဘာပါ။ စိတ္နဲ႕ဆက္သြယ္ ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္လာတဲ့ ေတြးေတာစိတ္၊ ၾကံစည္စိတ္၊ သိစိတ္ အားလံုးဟာ နာမ္တရားပါ။ အမွတ္ရ ေအာက္ေမ့တာ၊ ၀မ္းသာ၀မ္းနည္းတာ၊ ပ်င္းရိတာ၊ ေပွ်ာ္ရႊင္တာေတြဟာ စိတ္မွာ ျဖစ္ၾကတာမို႕ နာမ္တရားလို႕ မွတ္ရပါမယ္။
စိတ္ဆိုတာ အာရံုနဲ႕ ကင္းကြာၿပီး ေနလို႕ မရပါဘူး။ တစ္ခုခုကိုေတာ့ ေတြးေနၾကံေနသိေနပါတယ္။ တရားအားထုတ္ရင္း ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုယ္ ေတြးေနတာကိုလည္း နာမ္လို႕ ရႈမွတ္ရပါမယ္။ သူမ်ားအေၾကာင္း၊ အလုပ္အကိုင္အေၾကာင္း၊ သားေရးသမီးေရးအေၾကာင္း ဘယ္လိုအေၾကာင္းကို ေတြးေတြး အေတြးစိတ္ကို နာမ္လို႕ ရႈမွတ္ရပါတယ္။
ကိုယ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚေနတာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ပူေနတယ္လို႕ သိရင္လည္း နာမ္လို႕ရႈ၊ နာက်င္တယ္ ကိုက္ခဲတယ္ သက္သာတယ္ ပင္ပန္းတယ္ လႈပ္တယ္ ေရြ႕တယ္ စသည္ျဖင့္ ေပၚလာသမွ်အသိတရားေတြကို နာမ္လို႕ ရႈမွတ္ရပါတယ္။ စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚေနတာက နာမ္တရားပါ။ ရုပ္နာမ္တရားေတြကို သတိထားၿပီးေတာ့ ရႈမွတ္ေနထိုင္တာကို တရားနဲ႕ေနတယ္လို႕ေျပာရပါမယ္။
တရားအလုပ္က တမင္တကာ ေလ့က်င့္ယူမွလုပ္ယူမွ ျဖစ္တာပါ။ သူ႕အလိုလိုေတာ့ ျဖစ္မလာပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ စိတ္နဲ႕လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ေတြမွာ စိတ္ကုိ ႏိုင္နင္းဖို႕ ကိုယ္လိုရာမွာ စိတ္ကို ထားႏိုင္ဖို႕ လုိအပ္ပါတယ္။
တရားနဲ႕ေနတယ္ဆိုရာမွာ အရႈခံရုပ္နာမ္ကို ဉာဏ္ပညာနဲ႕ ၾကည့္ရႈေနတာ၊ သတိထားၿပီး မွတ္သားေနတာကို သေဘာေပါက္ရပါမယ္။
ရုပ္နဲ႕နာမ္ကို အရႈခံထားရမယ့္တရားက ႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္တရားကို ရႈရမွာလဲ၊ ရုပ္ကို ရႈမွတ္ရမွာလား၊ နာမ္ကို ရႈမွတ္ရမွာလား ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ရႈရမွာလား လို႕ ေမးစရာရိွပါတယ္။
ထင္ရွားတာကို စရႈပါလုိ႕ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ရုပ္နဲ႕နာမ္တို႕ရဲ႕ျဖစ္ပံုပ်က္ပံုေတြကို ၾကည့္ရင္ နာမ္တရားထက္ ရုပ္တရားက ပိုၿပီး သိသာပါတယ္။ နာမ္တရားဟာ အေကာင္အထည္မရိွ၊ ထိေတြ႕ႏိုင္မႈ မရိွေတာ့ ရုပ္ထက္ပိုၿပီး သိမ္ေမြ႕ႏူူးညံ့လို႕ အရႈရခက္ပါတယ္။ ကိုယ္ေပၚမွာ ျဖစ္တာထက္စာရင္ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္တဲ့ သိမႈ၊ ေတြးၾကံမႈ၊ ခံစားမႈေတြက အဖမ္းရခက္ အသိရခက္ပါတယ္။ ျဖစ္ျမန္ ပ်က္ျမန္ လွ်င္ျမန္တာေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္းသတိထား ရႈႏိုင္ဖို႕ ခဲယဥ္းပါတယ္။
စတင္ေလ့က်င့္စဥ္ကာလမွာ ရုပ္ကို ဦးစားေပးရႈရင္ ထင္ရွားတာ၊ ရႈလြယ္မွတ္လြယ္တာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ အေလ့အက်င့္ ရလာတဲ့အခါ စိတ္ကို ႏိုင္နင္းလာတဲ့အခါက်ရင္ နာမ္ကိုလည္း အလြယ္ေလးနဲ႕ ရႈသြားႏိုင္ပါမယ္။
တရား ရႈမွတ္တယ္ဆိုတာ အေကာင္အထည္ ပံုပန္းသ႑ာန္ေတြ၊ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါေတြ မပါေစရပါဘူး။ သေဘာတရားေလးကိုသာ ရႈရတာပါ။ အမည္နာမေတြ ရြတ္ဆိုရ မွတ္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သေဘာတရားကို မွတ္ရတာပါ။
ရုပ္နာမ္တရားေတြကို ရႈမွတ္တဲ့အခါမွာ ရုပ္ ရုပ္၊ နာမ္ နာမ္ လို႕ ပါးစပ္က မဆိုပါနဲ႕၊ စိတ္ကလည္း မဆိုပါနဲ႕၊ ရုပ္မွန္း နာမ္မွန္း သိရံုသာသိေအာင္ ၾကည့္ရတာမ်ဳိးပါ။
တရားအားထုတ္တာ တရားရႈမွတ္တာဟာ ပံုမွန္အရိွသဘာ၀ကို ရႈမွတ္ရတာပါ။ အရိွတရားကို အသိတရားနဲ႕ ၾကည့္ၿပီးေနတာဟာ တရားနဲ႕ေနတာပါ။ မျမင္ဖူးမေတြ႕ဖူးတဲ့ အထူးအဆန္းေတြ ျဖစ္လာမလား၊ ေတြ႕လာမလားလို႕ လိုက္မရွာပါနဲ႕။ မရိွတာကိုလည္း မရွာပါနဲ႕။ ရိွေနတာကို ျဖစ္ေနတာကိုလည္း မျပင္ပါနဲ႕၊ မဖ်က္ဆီးလိုက္ပါနဲ႕။ အရိွကို အရိွအတိုင္း ရႈမွတ္အားထုတ္ပါ။
တရားအလုပ္က စိတ္အလုပ္ပါ။ စိတ္နဲ႕ အားထုတ္၊ စိတ္နဲ႕ ရႈမွတ္ရတာမ်ဳိးပါ။ စိတ္ရဲ႕သဘာ၀က ေနေနက် အာရံုမွာသာ ေပ်ာ္တတ္ပါတယ္။ တရားနဲ႕ေနမယ္လို႕ တရားအာရံုေပၚစိတ္ကိုထားလိုက္တဲ့အခါ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႕ တာ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
တရားနဲ႕ေနသူတစ္ေယာက္ဟာ တရားနဲ႕ေနႏိုင္ဖို႕အတြက္ သတိ ၀ီရိယ ပညာ သံုးမ်ဳိးကို အားကိုးရပါမယ္။ တရားအားထုတ္တယ္ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ သတိ ၀ီရိယ ပညာတို႕ မွန္မွန္လည္ပတ္ လုပ္ကိုင္ေနတာပါ။
ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပန္းပုဆရာတစ္ေယာက္က သစ္သားတံုးႀကီးကို လွပတဲ့ အရုပ္ကေလးျဖစ္လာဖို႕ ထုဆစ္တဲ့ေနရာမွာ စူးေဆာက္တန္ဆာပလာေတြ လက္နက္ကိရိယာေတြကို သူ႕ေနရာနဲ႕သူ စနစ္တက် အသံုးျပဳပါတယ္။ လႊနဲ႕ ျဖတ္တန္ျဖတ္၊ ေဆာက္နဲ႕ဖဲ့တန္ဖဲ့၊ စူးနဲ႕ ထိုးတန္ထိုးၿပီး စနစ္တက် ထုဆစ္လိုက္တဲ့အခါ သစ္သားတံုးႀကီးဟာ လွပတဲ့ အရုပ္ကေလး ျဖစ္လာပါတယ္။
ဒီလိုပါပဲ။ တရားအလုပ္ အားထုတ္တဲ့သူဟာ သတိ ၀ီရိယ ပညာ လက္နက္ကိရိယာေတြကို သူ႕ေနရာနဲ႕သူ အကြက္က်ေအာင္ စနစ္က်ေအာင္ အသံုးခ်ရမွာပါ။ အားထုတ္ရင္းနဲ႕ သတိ လိုေနသလား၊ ၀ီရိယနည္းေနသလား၊ ပညာဉာဏ္ ပါရဲ႕လား လို႕ မၾကာခဏ အကဲခတ္ရပါတယ္၊ စိစစ္ရပါတယ္။
တရားနယ္မွာ ေ၀ဒနာသေဘာကို နားလည္မႈလြဲေနၾကတာ ရိွပါတယ္။ နာတာ က်င္တာ ကိုက္ခဲတာကို ေ၀ဒနာလို႕ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေတြကုန္ေအာင္ အားထုတ္ရမယ္။ ေ၀ဒနာေက်ာ္ေအာင္ ရႈရမယ္ လို႕ ေျပာသံေတြလည္း ၾကားရပါတယ္။
အမွန္က နာတာ က်င္တာ ကိုက္ခဲတာ ေ၀ဒနာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ရုပ္တရားေတြ ေဖာက္ျပန္တာပါ။
ရုပ္ေဖာက္ျပန္တာကို ေ၀ဒနာလို႕ ရႈရင္ မွားပါတယ္။ နာက်င္ကိုက္ခဲတာကို ကုန္ေအာင္ မရႈပါနဲ႕။ ကုန္ေအာင္ရႈလို႕မရပါဘူး။ ကုန္လည္း မကုန္ႏိုင္ပါဘူး။ ရုပ္တရားက ကိုယ္မွာျဖစ္တာပါ။ ေ၀ဒနာက စိတ္မွာ ျဖစ္တာပါ။
နာက်င္ကိုက္ခဲတာဟာ ကိုယ္မွာ ျဖစ္တာမို႕ ရုပ္တရားပါ။
ေ၀ဒနာက စိတ္မွာ ျဖစ္တာမို႕ နာမ္တရားပါ။
ကိုယ္ခႏၶာ ရိွေနသမွ် နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေရာဂါ၊ ရုပ္ေဖာက္ျပန္တာေတြ ရိွေနပါမယ္။ စိတ္ရိွေနသမွ် ခံစားမႈေ၀ဒနာေတြ ရိွေနပါတယ္။ မကုန္ပါဘူး။ နာက်င္ကိုက္ခဲတာ၊ တင္းေတာင့္တာ၊ စူးတာ ေအာင့္တာေတြက ရုပ္ေဖာက္ျပန္တာပါ။ အေအးေၾကာင့္ အပူေၾကာင့္၊ မွက္ ျခင္ ယင္ ေလ စသည္တို႕ေၾကာင့္၊ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ကိုယ္မွာျဖစ္တာ မွန္သမွ်ဟာ ေ၀ဒနာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရုပ္ ေဖာက္ျပန္တာပါ။ ေ၀ဒနာ မဟုတ္တာကို ေ၀ဒနာလို႕ ရႈရင္ အရႈမွားပါတယ္။ တရားသေဘာကို မသိႏိုင္ပါဘူး။
ကိုယ္မွာ ျဖစ္လာတဲ့ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ တင္းေတာင့္မႈ ထံုက်ဥ္မႈေတြကို သိရိွခံစားတဲ့ သေဘာကမွ ေ၀ဒနာပါ။ ေ၀ဒနာဟာ အသိစိတ္နဲ႕ တြဲကပ္ျဖစ္ပါတယ္။ နာမ္တရားပါ။
ေ၀ဒနာဟာ စိတ္ မျဖစ္ေတာ့မွ ေသဆံုးသြားေတာ့မွ ကုန္ပါတယ္။ ရုပ္ေဖာက္ျပန္မႈေတြဟာလည္း မေသမခ်င္း ရိွေနျဖစ္ေနပါတယ္လို႕ သေဘာေပါက္နားလည္ရပါမယ္။
ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ေရာဂါေတြ၊ ေ၀ဒနာေတြ ကုန္သြားေအာင္ ေက်ာ္သြားေအာင္ မႀကိဳးစားရပါဘူး။ ဒုကၡသေဘာေတြ သိေအာင္ နားလည္ေအာင္ ရႈမွတ္ရမွာပါ။
တခ်ဳိ႕က တရားထိုင္ရင္ ၾကာၾကာထိုင္ရမယ္၊ ၾကာၾကာထိုင္မွ ေ၀ဒနာထင္ရွားမယ္၊ တရားရမယ္ လို႕ ေျပာၾကပါတယ္။
သေဘာကေတာ့ ၾကာၾကာထိုင္လို႕ ကိုယ္မွာျဖစ္ေပၚလာတဲ့ နာက်င္ ကိုက္ခဲမႈေတြကို ေ၀ဒနာလို႕ ရည္ရြယ္ေျပာၾကတာပါ။
အမွန္ကေတာ့ နာတာဟာ ေ၀ဒနာမဟုတ္ပါဘူး။ ေ၀ဒနာဆိုတာ ခံစားတတ္တဲ့ သေဘာသက္သက္ပါ။
နာတာက ရုပ္၊ နာသေဘာကို ခံစားတာကမွ ေ၀ဒနာပါ။
ကိုယ္ျဖစ္တဲ့ နာသေဘာကို စိတ္နဲ႕ျဖစ္ေဖာ္ျဖစ္ဖက္ ေ၀ဒနာက ခံစားတာပါ။ အာရံုကို ဖမ္းယူတတ္တဲ့ စိတ္က နာတဲ့ဆီကို အာရံုျပဳေတာ့ ေ၀ဒနာက သိရိွခံစားလိုက္တာပါ။
ေ၀ဒနာဟာ စိတ္နဲ႕တြဲေနပါတယ္။ စိတ္ျဖစ္ရင္ ေ၀ဒနာျဖစ္၊ စိတ္ခ်ဳပ္ပ်က္ရင္ ေ၀ဒနာလည္း ခ်ဳပ္ပ်က္သြားတာမို႕ ေ၀ဒနာကို ကုန္ေအာင္လုပ္လို႕မရသလို၊ ျဖစ္ေအာင္လုပ္လို႕လည္း မရပါဘူး။ သူ႕သေဘာနဲ႕သူ အေၾကာင္းတရားေတြ တိုက္ဆိုင္မွျဖစ္လာတာပါ။
ေ၀ဒနာျဖစ္လာေအာင္ တမင္တကာ ၾကာၾကာထိုင္ၿပီးေတာ့လည္း လုပ္မယူပါနဲ႕။ ျဖစ္လာၿပီးတာကိုလည္း ကုန္သြားေအာင္ ေပ်ာက္သြားေအာင္ လုပ္မယူပါနဲ႕။ သူ႕သေဘာအတိုင္းသာ ေနပါေစ။ သူ႕သေဘာအတိုင္း ျဖစ္ပ်က္ေနတာကို တရားရႈသူက အလိုက္သင့္ ရႈမွတ္ဖို႕သာ အေရးႀကီးပါတယ္။
ၾကာၾကာထိုင္တာ မထိုင္တာထက္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ရႈျမင္တတ္ဖို႕၊ ႏွလံုးသြင္းတတ္ဖို႕က ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။
အထိုင္ၾကာရင္ ပင္ပန္းလာပါတယ္။ အထိုင္ၾကာလာလို႕ ရုပ္ခႏၶာ ေဖာက္ျပန္မႈဒဏ္က သည္းမခံႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္လာရင္ ေျပာင္းေရႊ႕ခ်င္စိတ္ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ သိပ္ကို ေညာင္းညာကိုက္ခဲေတာင့္တင္းလာရင္ စိတ္ထဲမွာ ေျပာင္းခ်င္ျပင္ခ်င္ ေရႊ႕ခ်င္တဲ့ စိတ္ကေလး ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီစိတ္ကို ရႈစိတ္နဲ႕ သတိထားၿပီး နာမ္လို႕ ရႈေပးပါ။ ခံႏိုင္ေသးတယ္ဆိုရင္ ႏိုင္သေလာက္ သည္းခံၿပီး ရႈမွတ္ေနပါ။ ရႈမွတ္လိုက္ရင္ တစ္ခါတေလက်ေတာ့ ေရႊ႕ခ်င္ေျပာင္းခ်င္စိတ္ေတြ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။
ဘယ္လိုမွ သည္းမခံႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ ေျပာင္းမွျဖစ္ေတာ့မယ္၊ ေရႊ႕မွ ျဖစ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ရႈမွတ္ရင္း ေျပာင္းေရႊ႕ပါ။ နာလို႕ ေျပာင္းမယ္ဆိုတဲ့ နာတဲ့သေဘာကို ရုပ္လို႕ရႈပါ။ ထံုက်ဥ္ကိုက္ခဲလို႕ ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ ထံုက်ဥ္ကိုက္ခဲတဲ့ သေဘာကို အာရံုစိုက္ၿပီး ရုပ္လို႕ ရႈမွတ္ရင္း ေျပာင္းပါ။ ေညာင္းညာလို႕၊ တင္းေတာင့္လို႕ ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေညာင္းညာ ေတာင့္တင္းေနတဲ့သေဘာကို ထင္ျမင္ေအာင္အာရံုစိုက္ ရႈမွတ္ၿပီး ေျပာင္းပါ။
ေျပာင္းေရႊ႕ျပင္ဆင္ခ်ိန္မွာ ေျခလက္အဂၤါအစိတ္အပိုင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းတို႕ရဲ႕ ေရြ႕လ်ားတဲ့သေဘာ၊ တြန္းကန္တဲ့သေဘာ၊ လႈပ္ရွားတဲ့သေဘာ၊ ေလးသြားေပါ့သြားတဲ့ သေဘာတရားတို႕ကို အေသအခ်ာ ရႈမွတ္သြားရင္ ကိုယ္ခႏၶာအေနအထားပ်က္ေပမယ့္ တရားမပ်က္ပါဘူး။
ေျပာင္းေရႊ႕ျပင္ဆင္လိုက္လို႕ ေနရခက္တာ၊ ပင္ပန္းဆင္းရဲတာေတြ ေပ်ာက္ၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာကိုယ္ခ်မ္းသာ ျဖစ္သြားၿပီဆိုရင္ မူလ ရႈေနတဲ့ကမၼ႒ာန္း .. ႏွာသီးဖ်ားမွာ သတိထားလို႕ျဖစ္ေစ၊ ရင္မွာ တိုးတုန္တာကိုျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ထင္ရွားတဲ့ေနရာကိုျဖစ္ေစ ျပန္ရႈမွတ္ပါ။
ျမတ္စြာဘုရားက တရားဓမၼ က်င့္ၾကံအားထုတ္တဲ့ေနရာမွာ အစြန္းမေရာက္ဖို႕၊ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အလယ္အလတ္မွ်တတဲ့ လမ္းစဥ္ကို လိုက္ဖို႕ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ မိမိကိုယ္မိမိ ညွဥ္းဆဲရာေရာက္တဲ့ အစြန္းတစ္ဖက္၊ သက္သာခိုေရသာခိုတဲ့ အစြန္းတစ္ဖက္၊ ဒီအစြန္းႏွစ္ဖက္ လြတ္ေအာင္ က်င့္ရမွာပါ။
တရားအားထုတ္စဥ္မွာ မေျပာင္းမေရႊ႕ဘဲ ပင္ပန္းဆင္းရဲတာကို ေပေတႀကိတ္မွိတ္ မရႈမွတ္ႏိုင္ဘဲေနရင္လည္း အစြန္းမလြတ္ပါဘူးး။ ေျပာင္းလို႕ ေရႊ႕လို႕ရတယ္ဆိုၿပီး နည္းနည္းေလးေတာင္ သည္းမခံဘဲ ေျပာင္းေရႊ႕လြန္း၊ သက္သာခိုလြန္းရင္လည္း အစြန္းမလြတ္ပါဘူး။ မိမိရဲ႕ ရႈမွတ္ႏိုင္မႈ အေျခအေနကိုၾကည့္ၿပီး မွ်တေအာင္ေန၊ မွ်တေအာင္ က်င့္ရမွာပါ။
ဣရိယာပုတ္ ေျပာင္းျပင္သင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ မေျပာင္းျပင္ရင္
၁။ ဒုကၡေ၀ဒနာ ျပင္းထန္စြာျဖစ္လာပါတယ္။
၂။ တည္ၾကည္မႈမရိွဘဲ သမာဓိ ပ်က္တတ္ပါတယ္။
၃။ အားထုတ္ေနတဲ့ ကမၼ႒ာန္း ေပ်ာက္ပ်က္သြားပါတယ္။
၄။ တရားထူး မရႏိုင္ပါဘူးလို႕ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အျပစ္ေလးခ်က္ သင့္တယ္လို႕ အ႒ကထာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
တရားနဲ႕ေနတယ္ဆိုတာ ေနတတ္ရင္ အေနအထား မေရြး၊ ဣရိယာပုတ္မေရြး တရားနဲ႕ေနလို႕ရပါတယ္။ ေလ်ာင္း ထိုင္ ရပ္ သြား အေနအထား ေလးမ်ဳိးမွာ တစ္သက္လံုး ဘယ္သူမွ် အေနအထား တစ္မ်ဳိးတည္းနဲ႕ မေနၾကပါဘူး။ မေနႏိုင္ပါဘူး။ တစ္မ်ဳိးၿပီး တစ္မ်ဳိး ေျပာင္းေနလို႕သာ အသက္ရွင္ေနၾကတာပါ။
မဟာသတိပ႒ာနသုတၱန္မွာလည္း တရားက်င့္သူတုိ႕အတြက္ ေလ်ာင္း ထိုင္ ရပ္ သြား အေနအထားေတြနဲ႕ စနစ္တက်အားထုတ္ဖို႕ ျမတ္စြာဘုရားညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရပ္ေနစဥ္မွာ တရားနဲ႕ေနနည္းေလး ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ထိုင္ရာက ထၿပီး တစ္ေနရာရာကို သြားမယ္ဆိုရင္ ေျခမၾကြခင္ မလွမ္းခင္မွာ ေျခစံုမတ္မတ္ရပ္ရပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ရပ္ၿပီး အားထုတ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း ေျခအစံုေပၚမတ္မတ္ရပ္ရပါတယ္။
မတ္တပ္ရပ္ေနစဥ္မွာ လက္အေနအထားကို အဆင္ေျပသလို ထားလို႕ရေပမယ့္ ဦးေခါင္းကိုေတာ့ ငံုမထားပါနဲ႕။ ေရွ႕တည့္တည့္ကို ၾကည့္ၿပီး မ်က္လံုးမိွတ္ေနၿပီး၊ မိမိရဲ႕စိတ္ကိုလည္း ေျခဖ၀ါးနဲ႕ ၾကမ္းျပင္ထိတဲ့ ေနရာအာရံုစိုက္ ထားရပါတယ္။
ကိုယ္ခႏၶာႀကီးတစ္ခုလံုးရဲ႕အေလးခ်ိန္က ေျခဖ၀ါးေပၚမွာ အားျပဳဖိထားတာမို႕ ေလးေနတဲ့သေဘာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ ေလးသေဘာကို ရုပ္လို႕ ရႈပါ။ ေလးေနတယ္လို႕ သိတဲ့အသိကို နာမ္လို႕ ရႈပါ။
ေျခဖ၀ါးမွာ ပူေနေအးေနတဲ့သေဘာ၊ ၾကမ္းတမ္းခက္မာတဲ့သေဘာ၊ ႏူးညံ့ေခ်ာေမြ႕တဲ့သေဘာေတြကိုလည္း သတိျပဳၾကည့္ရင္ ေတြ႕ရပါမယ္။
ပူသေဘာ၊ ေအးသေဘာ၊ ၾကမ္းသေဘာ၊ ႏုသေဘာေတြကို ရုပ္လို႕ ရႈႏိုင္ပါတယ္။ ပူသေဘာ၊ ေအးသေဘာ စတာေတြကို သိေနတဲ့အသိကို နာမ္ လို႕ ရႈႏိုင္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခါ ခႏၶာကိုယ္ႀကီး ယိမ္းယိုင္မသြားေအာင္ လဲၿပိဳက် မသြားေအာင္ ေျခသလံုးတို႕၊ ဒူးေခါင္းတို႕ ထိန္းထားေပးရပါတယ္၊ ေတာင့္ထားေပးရပါတယ္။ ေျခသလံုးၾကြက္သားေနရာ ဒူးေခါင္းေနရာတို႕မွာ အေသအခ်ာ သတိထားရင္ ေတာင့္တင္းသေဘာ ထိန္းထားတဲ့ သေဘာေတြကို ေတြ႕ပါမယ္။ ေျခသလံုး ဒူးေခါင္းစတဲ့ ပံုသ႑ာန္ေတြ၊ အသားစု အသားစိုင္ေတြ မပါေစဘဲနဲ႕ သေဘာသက္သက္ကို ၾကည့္ၿပီး ရုပ္လို႕ ရႈပါ၊ သိတဲ့အသိကို နာမ္လို႕ ရႈပါ။
ရပ္ေနခုိက္မွာ ထိုင္စဥ္တုန္းကလို ႏွာသီးဖ်ားတို႕ ရင္ေခါင္းတို႕မွာ မရႈရပါဘူး။ အရႈၿမဲရင္ ကိုယ္ခႏၶာေပၚ အာရံုစို္က္မႈ အားနည္းသြားလို႕၊ အသိစိတ္လြတ္သြားလို႕ ယိုင္သြားတတ္ပါတယ္။ လဲက်တတ္ပါတယ္။
ရႈေနရင္းမွာလည္း ခႏၶာကိုယ္အေနအထားကို မၾကာခဏျပန္ သတိျပဳရပါမယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ရႈေနတယ္ထင္ၿပီး အမွတ္လြတ္သြားခ်ိန္မွာ၊ အိပ္ခ်င္ငိုက္ျမည္းမႈေတြ ၀င္လာခ်ိန္မွာ ကိုယ္အေနအထား ဟန္ခ်က္ ပ်က္ၿပီး ေရွ႕ကို ငိုက္ဆင္းသြားတာ၊ ေနာက္ကို လန္က်သြားတာတို႕ ျဖစ္တတ္လို႕ပါ။
ထိုင္စဥ္ ရပ္စဥ္မွာ တရားနဲ႕ေနလို႕ ရသလို တစ္ေနရာကေန တစ္ေနရာကို ေလွ်ာက္သြားတဲ့အခါ၊ လွမ္းသြားတဲ့အခါ၊ စႀကၤ ံသြားတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာလည္း အမွတ္တမဲ မဟုတ္ဘဲ သတိနဲ႕ ရုပ္နာမ္အစဥ္ကို ရႈမွတ္ေနတယ္ဆိုရင္ တရားျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ေနရာက တစ္ေနရာကို သြားမယ္ဆိုရင္ သြားခ်င္တဲ့စိတ္က နာမ္တရား၊ သြားေနတာက ရုပ္တရားလို႕ ရႈပြားရပါတယ္။ တကယ္တမ္းသြားေနတာက ငါလည္း မဟုတ္ဘူး။ သူလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ေယာက္်ားသြားတာ .. မိန္းမ သြားတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ နာမ္တရားနဲ႕ ရုပ္တရားက သြားလာ လႈပ္ရွားေနတာပါ။ နာမ္နဲ႕ရုပ္တို႕ ဆင့္ကာ ဆင့္ကာ ျဖစ္ေနပ်က္ေနတာပါ။
လိုရာခရီးတစ္ခုေရာက္ဖို႕အတြက္ သြားခ်င္တဲ့စိတ္ နာမ္တရားေတြ သြားတဲ့ ရုပ္တရားေတြ အေျမာက္အျမား ျဖစ္ပ်က္သြားၾကတာ၊ ျဖစ္ပ်က္ ေနၾကတာကို ၾကည့္ရႈၿပီးသြားရင္ သြားလာေနစဥ္မွာ တရားနဲ႕ေနတယ္လို႕ ေခၚပါတယ္။
ရပ္ေနရာကေန တစ္ေနရာကို သြားမယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆံုး ေျခေထာက္ကို ၾကြခ်င္လွမ္းခ်င္တဲ့ စိတ္ေပၚပါတယ္။ ၾကြခ်င္လွမ္းခ်င္ စိတ္ကို နာမ္လို႕ ရႈပါ။ ေျခေထာက္ကို ၾကြလိုက္တဲ့အခါ ဒူးေခါင္းကို သတိထားၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။ အေပၚဘက္ကတင္းသြားၿပီး ေအာက္ဘက္ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ ဒူးေကြးသြားေတာ့ အေပၚက တင္းတဲ့သေဘာ၊ အတြင္းကေလ်ာ့တဲ့သေဘာ ေတြ႕ရမွာပါ။ ေျခေထာက္ကို ၾကြ တင္ မ တင္လိုက္ေတာ့ ေလးတဲ့သေဘာ၊ ပင့္မရတဲ့သေဘာေတြ ေတြ႕ရမွာပါ။ တင္းသေဘာ၊ ေလ်ာ့သေဘာ၊ ေလးသေဘာေတြကို ရုပ္လို႕ မွတ္ရပါတယ္။
အထူးသတိထားဖို႕ ေျခေထာက္ဆိုတဲ့ ပံုသ႑ာန္ကို မရႈဖို႕ပါ။ ေျခေထာက္ဆိုတာက ပညတ္ပါ။ တင္းသေဘာ၊ ေလ်ာ့သေဘာ၊ ေလးေပါ့သေဘာဆိုတဲ့ ပရမတ္ကို ၾကည့္ရမွာ ပရမတ္ကို ရႈရမွာပါ။ ပရမတ္ရႈမွ ေဖာက္ျပန္မႈ ေတြ႕ပါတယ္။ ရုပ္သေဘာ ေတြ႕ပါတယ္။
ေျခေထာက္ကို ၾကြၿပီးရင္ ေရွ႕ကို လွမ္းပါတယ္။ လွမ္းေနတဲ့ တစ္ခဏေလးမွာ ေကြးထာတာေတြ စန္႕သြားပါတယ္။ တင္းေနတာေတြ ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ ၾကြစဥ္က ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရုပ္သေဘာေတြ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီး သေဘာအသစ္ေတြ ျဖစ္လာပါၿပီ။ ေလ်ာ့သြားတဲ့ သေဘာ၊ လႈပ္ယမ္းသြားတဲ့ သေဘာ၊ ေရြ႕သြားတဲ့ သေဘာေတြကို အာရံုျပဳၿပီး ရုပ္လို႕ ရႈပါ။
ရႈေနရင္ ေျခေထာက္ကို ေအာက္ျပန္ခ်လိုက္ခ်ိန္မွာ ထိန္းခ်ဳပ္ထား ပင့္မထားတာေတြကို လႊတ္ခ်လိုက္၊ တြန္းခ်လိုက္တဲ့သေဘာကို ေတြ႕ပါမယ္။ ေျခေထာက္နဲ႕ ေျမႀကီး၊ ေျခဖ၀ါးနဲ႕ ၾကမ္းျပင္ကို ထိေတြ႕သြားစဥ္ မွာလည္း ၾကမ္းသေဘာ၊ ႏုသေဘာ၊ ပူသေဘာ၊ ေအးသေဘာ၊ နာသေဘာ၊ ေလးသေဘာေတြ ေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီသေဘာေတြကို ရုပ္လို႕ ရႈမွတ္ရပါတယ္။
ၾကြခိုက္၊ လွမ္းခိုက္၊ ခ်ခိုက္မွာ ရုပ္သေဘာတရားေတြဟာ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲသြားၾကပါတယ္။ ဉာဏ္နဲ႕သာ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ရင္ ၾကြစဥ္မွာတစ္မ်ဳိး၊ လွမ္းစဥ္မွာတစ္မ်ဳိး၊ ခ်စဥ္မွာတစ္မ်ဳိး အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲတာ ေတြ႕ရပါမယ္။
ၾကြ လွမ္း ခ် လို႕ သံုးခ်က္ ရႈကြက္ရိွရာမွာ အနည္းဆံုး တစ္ခ်က္မွာေတာ့ ရေအာင္ မိေအာင္ ရႈမွတ္ပါ။ ျမန္ျမန္သြားတတ္သူနဲ႕ ေႏွးေႏွးသြားတတ္သူလို အေလ့အက်င့္က ကြားျခားၾကေတာ့ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ ေျခတစ္လွမ္းမွာ ရႈကြက္ေပၚၾကတာခ်င္းက်ေတာ့ တူညီမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
တစ္ေနကုန္ အလုပ္လုပ္ေနရတဲ့သူဟာ အလုပ္ၿပီးခ်ိန္မွာ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ၿပီး ေလ်ာင္းအိပ္ၿပီးသာ ေနလိုပါတယ္။ တရားအလုပ္ အားထုတ္ေနတဲ့သူေတြမွာလည္း တစ္ေန႕လံုး သြား ရပ္ ထိုင္ၿပီး အားထုတ္ခဲ့လို႕ ညပိုင္းေရာက္ရင္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လာၿပီး အိပ္ခ်င္စိတ္ေပၚပါတယ္။ လဲေလ်ာင္းအနားယူခ်င္စိတ္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
အမွန္ေျပာရရင္ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ အနားေပးၿပီး အပန္းေျဖတာမ်ဳိးပါ။ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ပူေလာင္တဲ့အကုသိုလ္ေတြ ကိုယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ တင္းက်ပ္ပင္ပန္းမႈေတြ ေျပေလ်ာ့သြားေအာင္ သက္သက္သာသာနဲ႕အားထုတ္ရမွာပါ။
တီဗီၾကည့္ၾကသလို၊ ဗီဒီယိုၾကည့္ၾကသလို ရုပ္နာမ္တရားေတြ ျဖစ္ပ်က္လႈပ္ရွားေနတာကို ပြဲၾကည့္ပရိသတ္လို ၾကည့္ေနတာမ်ဳိးပါ။
အိပ္ရာေပၚကို လွဲခ်ေတာ့မယ္ဆိုရင္ လွဲခ်ခ်င္တဲ့စိတ္က အရင္ျဖစ္ပါတယ္။ နာမ္တရားလို႕ ရႈမွတ္ပါ။ လွဲခ်လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေပၚပိုင္း ခႏၶာက တျဖည္းျဖည္း ေလးလာတဲ့သေဘာ၊ ေအာက္ကိုက်ေအာင္ ဖိခ် တြန္းခ်တဲ့သေဘာ၊ တေရြ႕ေရြ႕ယိုင္လဲသြားတဲ့သေဘာေတြ ကိုယ္ထဲမွာျဖစ္လာပါတယ္။ ေလးသေဘာ၊ ဖိသေဘာ၊ တြန္းသေဘာ၊ ေရြ႕သေဘာ၊ ယိုင္သြားတဲ့သေဘာေတြဟာ ရုပ္တရားပါ။ ရုပ္လို႕ ရႈမွတ္ရပါတယ္။
အိပ္ရာေပၚေရာက္သြားၿပီး ကိုယ္ခႏၶာႀကီးအိပ္ရာေပၚမွာ တည္ရိွသြားၿပီဆိုရင္ ခုနက သေဘာေတြ မရိွေတာ့တာ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သြားတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ သေဘာတရားအသစ္ေတြ ေပၚလာတာကို ေတြ႕ရပါမယ္။
မိမိရဲ႕ဦးေခါင္းနဲ႕ ေခါင္းအံုး ထိေနခ်ိန္မွာ တဒိတ္ဒိတ္နဲ႕ တုန္ေနခုန္ေန လႈပ္ေနတာေတြ ေတြ႕ရပါေသးတယ္။ ထိေနတဲ့ ေနရာမ်ားမွာ ပူတဲ့ ေအးတဲ့ သေဘာေလးေတြ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာျပင္နဲ႕အိပ္ရာ ထိကပ္ေနတဲ့ ေနရာ၊ နံပါးနဲ႕အိပ္ရာ ထိကပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း ပူေအးသေဘာ၊ ၾကမ္းႏုသေဘာ၊ ေလးေန ပိေနတဲ့ သေဘာေတြ ရႈစရာအျဖစ္ အရႈခံအျဖစ္ ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ ရုပ္သေဘာေတြပါ။ ရုပ္ ရုပ္လို႕ သတိကပ္ရႈမွတ္ပါ။ စိတ္တိုင္းက်ရာ ထင္ရွားရာ သေဘာတစ္ခုခုကို အရအမိ ရႈမွတ္ပါ။
ဒါမွမဟုတ္ ထိုင္တရားနဲ႕ေနစဥ္ကလိုပဲ ႏွာသီးဖ်ားမွာ သတိထားၿပီး ၀င္ေလ ထြက္ေလေၾကာင့္ တြန္းတိုး လႈပ္ရွား ပူးေအးေနတဲ့ ရုပ္တရားကို ရႈလိုက ရႈပါ။ ရင္ေခါင္းမွာ အသက္ရွဴတိုင္း တဒိတ္ဒိတ္နဲ႕ တိုးတြန္း လႈပ္ရွားေနတာ ခုန္ေနတာကို ရႈခ်င္က ရႈပါ။ ႀကိဳက္ရာရႈၿပီး အရႈအမွတ္ တရားနဲ႕ ေနပါ။
အထိုင္ၾကာလို႕ ပင္ပန္းမႈ၊ အေလွ်ာက္မ်ားလို႕ ေညာင္းညာမႈေတြဟာ အိပ္ရာေပၚလွဲၿပီး အနားယူလိုက္ေတာ့ သက္သာသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအတိုင္း မလႈပ္မယွက္လည္း မေနႏိုင္ျပန္ပါဘူး။ ဘယ္ညာေစာင္းငဲ့ၿပီး လွည့္ခ်င္လာပါေသးတယ္။
လွည့္ခ်င္ ေျပာင္းခ်င္တဲ့ စိတ္ကို နာမ္လို႕ ရႈမွတ္ပါ။ ေျပာင္းလွည့္ခ်ိန္ ေစာင့္ငဲ့ခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ တြန္းကန္မႈ၊ လႈပ္ရွားမႈ၊ ပိမႈ၊ မမႈ၊ ေပါ့မႈ၊ ေလးမႈ၊ တင္းမႈ၊ ေလ်ာ့မႈသေဘာေတြကို ရုပ္ လို႕ ရႈမွတ္ေပးပါ။
ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္း ႀကီးငယ္တို႕ရဲ႕အေနအထား ေျပာင္းသြားတဲ့အတြက္ အားစိုက္လႈပ္ရွားရတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပ်က္သြားတဲ့ ရုပ္နာမ္သေဘာေတြကို အလြတ္မေပးဘဲ ရႈဖို႕ အမွတ္တမဲ့ မျဖစ္ဖို႕ ဂရုစိုက္ ရႈမွတ္သြားဖို႕ပါပဲ။
ေလ်ာင္း ထိုင္ ရပ္ သြား ဣရိယာပုတ္ေလးပါးမွာ ရႈမွတ္စိတ္ေတြ မလြတ္ေအာင္ မေပ်ာက္ေအာင္ တရားနဲ႕ေနတဲ့ သူဟာ ေရာက္တတ္ရာရာ အာရံုမ်ဳိးစံုကို စိတ္ကအသြားနဲ႕ သြားတာမို႕ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕စိတ္ေတြ တည္ၿငိမ္လာပါတယ္။
စိတ္အစဥ္မွာ ကိေလသာအညစ္အေၾကးေတြ ကင္းေ၀းလို႕ ျဖဴစင္လာပါတယ္။ အပူေသာက မီးေတာက္ေတြ၊ ေဒါသမီးလွ်ံေတြ ေလာင္ကၽြမ္းခြင့္မရလို႕ ေအးခ်မ္းၾကည္လင္လာပါတယ္။
ကိေလသာေတြပါးလာတယ္ဆိုယင္ တရားတိုးတက္တာပါပဲ။ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕အလုပ္က သတိထားေနဖို႕ပါပဲ။ ဓမၼဗ်ာပါရ ျဖစ္လာရင္ ဉာဏ္ျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။
ျမတ္စြာဘုရားက အဂၤုတၱရနိကာယ္ ပဏိဟိတအစၧရ၀ဂ္၊ ဆ႒မသုတ္ ေဒသနာေတာ္မွာ စိတ္ၾကည္လင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ၾကည္လင္တဲ့ ေရကန္ႏွင့္တူေၾကာင္း မိန္႕ၾကားထားပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရား မိန္႕ၾကားေတာ္မူလိုတာက စိတ္ထဲမွာ ကိေလသာ အညစ္အေၾကးမတင္ စိတ္ျဖဴစင္ၿပီး စိတ္ၾကည္လင္ေနသူဟာ အသိဉာဏ္လဲ ထက္ျမက္ၾကည္လင္တဲ့အတြက္ အေကာင္းအဆိုး အေၾကာင္းအက်ဳိးကိုလဲ ေ၀ဖန္ ခြဲ႕ျခမ္းၿပီး သိတယ္၊ အမွားအမွန္ကိုလဲ ေ၀ဖန္ခြဲျခားၿပီး သိတယ္၊ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ ေျပာသင့္မေျပာသင့္ အစရိွသည္လဲပဲ ခြဲျခမ္းၿပီးသိတယ္၊ ဒါတင္မကေသးဘူး ၀ိပႆနာ အသိ မဂ္အသိ ဖိုလ္အသိ အထိ ရရိွႏိုင္တယ္လို႕ မိန္႕ၾကားေတာ္မူလိုတာပါပဲ။ အဲဒါကို ၾကည္လင္တဲ့ ေရကန္ႏွင့္ ဥပမာျပဳထားတာပါပဲ။
ေရေမွာ္ေရညိွ သစ္ပင္ ျမက္ပင္ အမိႈက္သရိုက္ ရႊံ႕ညႊန္မရိွ ပကတိၾကည္လင္ေနတဲ့ ေရကန္ထဲကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ေရေအာက္မွာရိွတဲ့ ငါး လိပ္ ဖား ေယာက္သြား ခရု အစရိွတဲ့ ေရထဲမွာရိွတဲ့ အရာမွန္သမွ်ကို ထင္ထင္လင္းလင္း ေတြ႕ျမင္ရသလို ကိေလသာ အညစ္အေၾကးကင္းလို႕ ျဖဴစင္ ၾကည္လင္ေနတဲ့စိတ္ရိွတဲ့ သူဟာလဲ အေကာင္းအဆိုး၊ အေၾကာင္းအက်ဳိးေတြကို ခြဲျခမ္းေ၀ဖန္ၿပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိႏိုင္တယ္လို႕ ဥပမာ ျပဳတာပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ တရားအားထတ္ေနတဲ့ တခ်ိန္လံုး ေယာဂီရဲ႕ စိတ္ကို ျဖဴစင္ ၾကည္လင္ေနေအာင္ ထားရမယ္ ဆိုတာ အင္မတန္ သဘာ၀က်ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ အထူးဂရုျပဳဖို႕ ျမတ္စြာဘုရား မိန္႕ၾကားတဲ့အခ်က္ထဲမွာ စိတ္ကို ေျငာင့္မစူးေစနဲ႕တဲ့။
ခရီးသြားတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ား ဆူးစူးတယ္၊ ေျငာင့္စူးတယ္ဆိုရင္ ေျခေထာက္စူးရင္ မသြားႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ သြားႏိုင္ ေတာင္မွပဲ ေထာ့နဲ႕ေထာ့နဲ႕နဲ႕ ေကာင္းေကာင္း မသြားႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ခရီးမတြင္ဘူးတဲ့။
အဲဒီအတိုင္းပဲ စိတ္လဲပဲ ရႈမွတ္ပြားမ်ား အားထုတ္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္စိတ္မွာ ေျငာင့္စူးရင္ ရႈမွတ္ပြားမ်ား အားထုတ္မႈကို သူ အားတက္သေရာ မျပဳေတာ့ဘူး၊ အားတက္သေရာ မရႈမွတ္ဘူး၊ အားတက္သေရာ မပြားမ်ားဘူး၊ စိတ္၀င္တစားလဲ မရိွဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူရဲ႕၀ိပႆနာ ခရီး ေႏွာင့္ေႏွးတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပ်က္စီးတယ္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ေျငာင့္မစူးေစနဲ႕တဲ့။
စိတ္ကို စူးတဲ့ေျငာင့္ ငါးေခ်ာင္းရိွတယ္၊ ေစေတာခိလ လို႕ ေခၚတယ္၊ စိတ္ကို စူးတဲ့ေျငာင့္ ငါးေခ်ာင္းက ဘာလဲလို႕ဆိုေတာ့ ဗုေဒၶ ကခၤတိ ၀ိစိကိစၧတိ၊ ဓေမၼ ကခၤတိ ၀ိစိကိစၧတိ၊ သံေဃ ကခၤတိ ၀ိစိကိစၧတိ၊ သိကၡာယ ကခၤတိ ၀ိစိကိစၧတိ၊ သျဗဟၼစရိယာနံ ကုပိေတာ ေဟာတိ .. တဲ့။
ျမတ္စြာဘုရားအေပၚ ယံုမွားသံသယျဖစ္ျခင္း ၀ိစိကိစၧာ၊ တရားေတာ္အေပၚ ယံုမွားသံသယျဖစ္ျခင္း ၀ိစိကိစၧာ၊ သံဃာေတာ္အေပၚ ယံုမွားသံသယျဖစ္ျခင္း ၀ိစိကိစၧာ၊ သိကၡာသံုးပါးအေပၚ ယံုမွားသံသယျဖစ္ျခင္း ၀ိစိကိစၧာ၊ အားထုတ္ေဖာ္ အားထုတ္ဖက္အေပၚ စိတ္ခုျခင္း ေဒါသ၊ အဲဒီေျငာင့္ ငါးမ်ဳိး မစူးေစနဲ႕တဲ့။
အဲဒါကို က်မ္းဂန္မွာ ေစေတာခိလတရား ငါးပါးလို႕ ေခၚပါတယ္။ ေစေတာခိလဆိုတာ စိတ္စူးတဲ့ေျငာင့္၊ ေစေတာခိလတရားငါးပါးေပါ့။
Ref: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1529550157369209&id=1514787362178822
မေတ္တာစက်ဝန်း 